Minister Zdrowia Jolanta Sobierańska-Grenda powołała dr n. med Tomasza Maciejewskiego, wieloletniego dyrektora Instytutu Matki i Dziecka (IMiD), na stanowisko wiceministra resortu. To nadzieja, że cyfryzacja, sztuczna inteligencja i innowacje technologiczne będą miały nowego ambasadora. Wcześniejsze wypowiedzi dla OSOZ pokazują, że minister Maciejewski postrzega cyfryzację i AI jako podstawowe narzędzie poprawiające jakość leczenia i organizację systemu.

Szpital to miejsce nieprzyjazne innowacjom

„Szpital nie jest miejscem naturalnie przyjaznym innowacjom. Ale może takim być, jeśli damy mu do tego przestrzeń” – podkreślał w naszej rozmowie minister Maciejewski. W jego ocenie, wprowadzanie nowych rozwiązań w placówkach medycznych wymaga nie tylko odwagi menedżerów, lecz także stworzenia odpowiednich warunków: finansowych, organizacyjnych i prawnych.

W Instytucie Matki i Dziecka, którym kierował dotychczas, innowacyjność przestała być domeną jednostek. Powołano specjalny dział ds. sztucznej inteligencji i innowacji technologii medycznych, który miał wspierać lekarzy i pielęgniarki w rozwijaniu pomysłów, tłumaczyć ich potrzeby na język biznesu i koordynować projekty z udziałem firm zewnętrznych. Taki model Maciejewski uznaje za konieczność – bez dedykowanych zespołów szpitale nie są w stanie skutecznie prowadzić projektów technologicznych, bo personel medyczny jest zbyt obciążony codzienną pracą.

Ludzie są gotowi, system jeszcze nie

Nowy minister wielokrotnie podkreślał, że gotowość do innowacji istnieje już na poziomie społecznym i instytucjonalnym. Pacjenci, lekarze i menedżerowie szpitali chcą korzystać z rozwiązań cyfrowych. Przykładem jest pandemia, która błyskawicznie upowszechniła teleporady, e-recepty czy elektroniczne zwolnienia. Jednak, jak zauważa Maciejewski, najtrudniejszą barierą jest system prawny – pełen ograniczeń wynikających z ustawy o zamówieniach publicznych, regulacji dotyczących danych wrażliwych czy procedur bioetycznych.

„Gotowi są ludzie, gotowe instytucje. Nawet gotowy jest rynek. Ale nadal nie mamy gotowości legislacyjnej” – twierdzi Maciejewski, wskazując, że innowacje medyczne w Polsce często kończą się w fazie pilotażu.

„W Polsce traktujemy cyfrowe zdrowie jak eksperyment. Tymczasem to już realna gałąź terapii”. W tym sensie digitalizacja ma być narzędziem poprawy efektywności leczenia i bezpieczeństwa pacjentów, a nie tylko próbą testowania technologicznych nowinek.

Kultura innowacji

Nowy wiceminister zauważa, że innowacje rodzą się na styku różnych światów. Dlatego apeluje, by polskie uczelnie medyczne aktywniej wspierały studentów i młodych naukowców w komercjalizacji ich pomysłów. Centra transferu technologii – dziś w dużej mierze marginalizowane – powinny działać jak inkubatory i akceleratory, na wzór amerykańskiego Uniwersytetu Stanforda czy MIT.

Jednocześnie Maciejewski twierdzi, że medyków należy uczyć podstaw przedsiębiorczości i współpracy interdyscyplinarnej. „Potrzebujemy miejsc, gdzie farmaceuci wypiją kawę z informatykami, gdzie startup spotka się z prawnikiem, a po drugiej stronie ulicy swoje biuro ma firma technologiczna. W takich warunkach rodzi się prawdziwa innowacja” – mówił.

AI i cyfrowa placówka

Maciejewski z dużą uwagą śledzi rozwój sztucznej inteligencji w medycynie. W IMiD wdrażano już narzędzia predykcyjne i systemy automatyzacji, które – choć początkowo spotykały się ze sceptycyzmem personelu – dziś są inicjatywą oddolną. Jego zdaniem to najlepszy dowód, że AI może odciążać lekarzy i pielęgniarki, pozwalając im skoncentrować się na pacjencie.

Na pytanie, jak szpitale powinny podchodzić do sztucznej inteligencji, Maciejewski odpowiadał pięcioma zasadami: budować kulturę otwartą na innowacje, doceniać liderów zmian, tworzyć zespoły interdyscyplinarne, działać strategicznie i nie bać się rezygnować z projektów, które nie spełniają oczekiwań. Kluczowe jest zarządzanie zmianą – proces, który obejmuje nie tylko technologię, lecz także ludzi i ich gotowość do współpracy.

Nowy wiceminister zdrowia stawia na otwarte konkursy, pilotaże i inkubację startupów, ale równocześnie podkreśla konieczność kopiowania sprawdzonych praktyk z innych krajów i placówek. To dlatego IMiD zainicjował konkurs „Mother and Child Startup Challenge”, w ramach którego co roku wybierane są najlepsze innowacje do opieki nad matką i dzieckiem.

Największym wyzwaniem będzie zmiana prawa, które – jak mówi – zbyt często dławi inicjatywę. Jednak Maciejewski jest optymistyczny: Polska ma potencjał, ludzi i rynek, by stać się liderem w cyfrowym zdrowiu. „Jedyne, co musimy zrobić, to przestać się bać, że nie jesteśmy gotowi. Bo jesteśmy” – podsumowuje.

Czytaj także: Debata OSOZ z ABM i IMiD: Przestańmy się bać innowacji

W sierpniu br. OpenAI udostępnił nowy model generatywnej sztucznej inteligencji. Ma być dokładniejszy, szybszy i rozumować w sposób zbliżony do człowieka. W odpowiedziach na pytania medyczne liczba halucynacji spadła nawet 10-krotnie, a poprawność diagnoz podwoiła się. Ale to nie wszystkie ulepszenia.

Wiedza na poziomie osoby z tytułem doktora n. med.

Odkąd pojawił się ChatGPT, pacjenci chętnie pytają go o diagnozę, nowe metody leczenia, albo o to, jak zapobiegać chorobom. Odpowiedzi są zaskakująco dobre, choć niekiedy AI z pełnym przekonaniem podaje fałszywe informacje i konsekwentnie brnie w kłamstwo.

Długo oczekiwany następca GPT4 obiecuje dużo większe możliwości, bardziej dogłębne odpowiedzi i świadomość kontekstu zadawanych pytań. A to ma go czynić pomocnym asystentem dla pacjentów i pracowników służby zdrowia.

– Po raz pierwszy mam wrażenie, jakbym rozmawiał z ekspertem w dowolnej dziedzinie, na przykład z doktorem nauk ścisłych – powiedział podczas premiery modelu Sam Altman, szef OpenAI.

Prompty – czyli zapytania – dotyczące zdrowia są dla AI jednymi z najbardziej wymagających. Znaczenie mogą mieć najmniejsze niuanse dotyczące chorób, których przeoczenie może zakończyć się wprowadzeniem lekarza albo pacjenta w błąd. Jak deklaruje OpenAI, GPT5 ma ulepszoną metodykę rozumowania i podejmowania decyzji oraz dużo mniejszy odsetek halucynacji.

Wydajność GPT-5 sprawdzono na tzw. HealthBench, czyli platformie diagnostycznej zawierającej 5000 rzeczywistych scenariuszy zdrowotnych zweryfikowanych przez lekarzy. GPT-5 uzyskał znacznie wyższy wynik niż którykolwiek z jego poprzedników. Przykładowo, przy włączonej opcji „myśl dłużej” (think longer) wprowadzonej w GPT-5, dokładność odpowiedzi w porównaniu do modelu GPT-4o podwoiła się. Częstotliwość halucynacji dla pytań z medycyny spadła z 15,8% dla GPT-4o do 1,6% dla GPT-5. Bez opcji dłuższego myślenia, która bezpłatnie dostępna jest tylko raz dziennie, spadek i tak jest 4-krotny.

GPT-5 potrafi więcej niż tylko analizować tekst

W GPT-5 wbudowano tzw. multimodalne rozumowanie medyczne – może analizować dane pacjenta w różnej formie, jak np. zdjęcia wyników badań albo obrazy medyczne (redakcja: odradzamy wczytywanie do ChatGPT wszelkich informacji medycznych zawierających dane identyfikujące pacjenta, jak np. imię i nazwisko). Z tym GPT-4 radził sobie średnio.

Na egzaminach medycznych jak amerykański USMLE, GPT-5 osiągnął lepsze wyniki niż eksperci medycyny. Po raz kolejny staje się jasne, że AI może pomóc pacjentom oraz lekarzom w diagnozie. Rozumowanie multimodalne pozwala modelowi przeanalizować opis pacjenta i zdjęcie zmian skórnej, zadać pytania uzupełniające i przedstawić wstępną ocenę. W każdym opisie OpenAI unika jak ognia słowa „diagnoza”, bo to mogłyby narazić firmę na kary (diagnozować może tylko lekarz).

GPT-5 ma też znaczną przewagę w stosunku do Google, jeśli chodzi o diagnozowanie np. nowotworów. Google, kierując się często popularnością danej strony www, ma tendencję do kwalifikowania nawet zwykłego bólu głowy jako raka. AI jest w tym o wiele ostrożniejsza, a do tego z dużą wstrzemięźliwością podaje sugestie, które mogłyby wywołać niepotrzebny stres i lęk. Zamiast tego skupia się na podpowiadaniu, co należy zrobić dalej, aby wyjaśnić problem i uzyskać profesjonalną pomoc.

Kolejne ulepszenie: poprawa bezpieczeństwa komunikacji zdrowotnej. OpenAI robi wszystko, aby jego model nie zyskał łatki rozpowszechniającego fake newsy albo siejącego dezinformację. Porady dotyczące zdrowia są teraz dostosowane do poziomu wiedzy, kontekstu kulturowego i regionu geograficznego. Wbudowane bezpieczniki powodują, że model nie odpowie na pytania, które wychodzą poza jego kompetencje albo są nieetyczne.

Wsparcie psychiczne z większą empatią

Ostatnie badanie Harvard Business Review sugeruje, że z ChatGPT często rozmawiamy o sprawach osobistych, dylematach, problemach a nawet szukamy pomocy, gdy czujemy się samotni albo przygnębieni.

Model GPT-5 stał się bardziej empatyczny, sięgając do odpowiedzi, które są oparte na aktualnych wytycznych naukowych. Jak podkreślają autorzy, dzięki temu oferuje o wiele lepsze wsparcie w przypadku rozmów o lękach, depresji czy traumach. Jego poprzednik GPT-4 miał tendencję do podawania zbyt optymistycznych, oderwanych od rzeczywistości odpowiedzi. Zbyt często podpowiadał pacjentom, jak pomóc sobie samemu, nawet w przypadku ciężkich depresji wymagających konsultacji z lekarzem. Zamiast tego, teraz pacjent raczej uzyska zachętę do wizyty u psychologa i rady, jak opowiedzieć o swoich problemach.

Korzystanie z GPT-5 jest bezpłatne, ale z limitem długości konwersacji. Z opcji „myśl dłużej” albo analizy dokumentu można skorzystać tylko raz na dzień. Tych ograniczeń nie ma GPT-Plus, ale kosztuje ok. 100 zł miesięcznie (23 euro). Wersja PRO w cenie 229 euro miesięcznie ma oferować narzędzia przydatne w pracach naukowych i dłuższe, bardziej dogłębne odpowiedzi. Nie ma wątpliwości, że GPT-5 jest dużo lepszy niż GPT-4. Zachowuje się jak aktywny partner rozmowy, proaktywnie sygnalizując potencjalne problemy i zadając odpowiednie pytania uzupełniające. Z tym GPT-4 miał trudności. Ostrożniej wysuwa diagnozy, dopytuje, często sugeruje wizyty u lekarza zamiast bawić się w lekarza. Udało się znacznie zmniejszyć liczbę halucynacji, co w przypadku pytań o zdrowie jest dużym krokiem w kierunku bezpieczeństwa stosowania generatywnej AI. Po kilku czatach można od razu zauważyć, że ChatGPT ma większe wyczucie, kiedy poruszamy wrażliwe tematy zdrowia psychicznego. Postęp, jaki dokonał się zaledwie w 3 lata od premiery od ChatGPT, robi wrażenie.

Czytaj także: Jak AI i genAI rewolucjonizują obrazowanie medyczne?

Polska należy do ścisłej czołówki państw UE pod względem dostępu obywateli do danych zdrowotnych – wynika z nowego raportu Komisji Europejskiej „Digital Decade eHealth Indicator Study 2025”. W porównaniu do poprzedniego roku, nasz wskaźnik e-zdrowia wzrósł z 90% do 92%.

Średnia Europejska – 83%, Polska jako trendsetter

Unia Europejska chce, aby do 2030 roku wszyscy obywatele UE mieli dostęp do swoich danych zdrowotnych w formie elektronicznej. Cel ten został formalnie ujęty w ramach programu Cyfrowej Dekady (Digital Decade). Aby monitorować postępy, UE co roku publikuje raport pokazujący, w ilu procentach poszczególne kraje spełniają założenia pełnego wglądu do danych zdrowotnych – wynik odzwierciedla jednocześnie stan rozwoju krajowych systemów e-zdrowia.

Według najnowszego raportu Digital Decade eHealth Indicator Study 2025, średni wskaźnik dojrzałości e-zdrowia dla państw UE wynosi obecnie 83% (o 4 punkty procentowe więcej niż rok wcześniej). Liderami zestawienia są Belgia i Estonia, które jako pierwsze osiągnęły już 100%. Tuż za nimi jest Dania (98%), Litwa (95%), Malta (94%) oraz Polska. Z wynikiem 92% plasujemy się na 6. miejscu w UE.

Choć w porównaniu do 2023 roku nasz kraj spadł o jedno miejsce w rankingu, to nie ma to większego znaczenia – o wiele ważniejsze jest zbliżanie się do celu udostępniania 100% danych zdrowotnych obywatelom. A w tym roku zrobiliśmy krok do przodu o 2% i brakuje już tylko 8%.

Tym samym znaleźliśmy się w zacnym gronie państw „wyznaczających trendy” (trendsetter) w e-zdrowiu, zaraz obok Belgii, Danii, Estonii, Litwy, Malty i Norwegii. Według klasyfikacji eHealth Indicator, trendsetter to kraj, w którym dostęp do elektronicznej dokumentacji medycznej ma wysoki odsetek ludności, a większość podmiotów świadczących usługi opieki zdrowotnej udostępnia kilka kategorii danych dotyczących zdrowia. Aby być zakwalifikowanym jako trendsetter, trzeba osiągnąć wynik na poziomie co najmniej 90%.

Trzeba jednak zaznaczyć, że wskaźnik e-zdrowia ocenia tylko i wyłącznie dostęp pacjentów do danych i nie obejmuje dojrzałości cyfrowej w innych obszarach. Przykładowo, uruchomienie Centralnej e-Rejestracji nie będzie miało na niego żadnego wpływu.

Mocne strony e-zdrowia i czego brakuje

Polska może pochwalić się jedną z najbardziej kompleksowych platform dostępu do danych zdrowotnych w Europie. Centralny portal pacjenta (Internetowe Konto Pacjenta) oraz aplikacja mobilna (mojeIKP) są dostępne dla każdego, umożliwiając logowanie przy użyciu bezpiecznego eID, zgodnego z unijnymi standardami. Dzięki temu obywatele mogą szybko i wygodnie realizować e-recepty, przeglądać historię wizyt i wyniki badań, a także pobrać dokumenty medyczne bez konieczności kontaktu z placówką zdrowia.

Raport zauważa, że rośnie liczba placówek udostępniających dane do systemu centralnego, co powoduje, że dokumentacja pacjenta staje się coraz bardziej kompletna. Nie bez znaczenia są też ułatwienia prawne. W Polsce działają mechanizmy umożliwiające wgląd do danych zdrowotnych przez opiekunów prawnych, np. w przypadku dzieci czy osób ubezwłasnowolnionych.

Ale jest jeszcze kilka rzeczy do poprawy. Mimo wysokiego poziomu dojrzałości systemu e-zdrowia, Polska nadal nie oferuje pełnego dostępu do wszystkich typów informacji medycznych. Na IKP trudno szukać danych diagnostyki obrazowej, jak wyniki z tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego. Nie ma też e-wersji paszportu implantologicznego. To obszary, które w wielu krajach nadal pozostają wyzwaniem, ale są kluczowe w kontekście Europejskiej Przestrzeni Danych Zdrowotnych (EHDS).

Brakuje też opcji umożliwiającej pacjentowi samodzielne udzielenie dostępu do danych osobie trzeciej, np. bliskiemu członkowi rodziny (z wyjątkiem opiekunów prawnych, którzy już dziś mają możliwość wglądu w dokumentację). Wprowadzenie tego mechanizmu wymagałoby zmian w prawie. Problemem pozostaje też pełna integracja w systemie e-zdrowia placówek psychiatrycznych, domów opieki i ośrodków opieki długoterminowej.

Finisz może być trudny, wszystko zależy od tempa wdrażania EDM

W edycji raportu z 2024 roku, obejmującej dane za 2023 rok, Polska uzyskała 90%, co dało nam 5. miejsce w UE. W 2024 roku nastąpił niewielki wzrost do 92%, ale Malta podskoczyła aż o 6% i tym samym nas wyprzedziła. Ale są jeszcze bardziej spektakularne wzrosty jak w przypadku Czech (z 51% do 77%, +26 p.p.), Rumunii (z 59% do 76%, +17 p.p.), Irlandii (+14 p.p.) czy Bułgarii (+10 p.p.). Państwa, które jeszcze rok temu odstawały, uruchomiły centralne projekty e-zdrowia i nadrabiają zaległości.

Raport uzmysławia, jak duże postępy zrobiła Polska w zakresie e-zdrowia. IKP z aplikacją mojeIKP, e-recepty, e-skierowania czy elektroniczna dokumentacja medyczna powodują, że coraz więcej danych dostępnych jest w formie elektronicznej, dzięki czemu pacjent ma do nich dostęp. I o to chodzi też w Cyfrowej Dekadzie Unii Europejskiej – to obywatele są właścicielami swoich danych zdrowotnych i muszą mieć do nich pełny wgląd. To, jak szybko uda nam się przejść z 92% do 100% zależy teraz w dużej mierze od szybkości wdrażania EDM przez placówki zdrowia.

Czytaj także: Pobierz bezpłatny raport o tym, jak cyfryzować placówkę zdrowia.

W sierpniowym numerze OSOZ Polska (8/2025) m.in. wywiad z Andrew Steele, autorem bestsellerowej książki o długowieczności oraz raport pokazujący, w jakich obszarach AI jest już lepsza od człowieka.

Ponadto polecamy:

• Boom na operacje robotyczne. Już 77 polskich szpitali ma robota chirurgicznego.
• Prof. Izabela Makałowska o tym, dlaczego bez danych polskiej nauce grozi marginalizacja
• Polska na 6. miejscu w rankingu e-zdrowia w UE „Cyfrowa Dekada”

KLIKNIJ TUTAJ, aby pobrać bezpłatnie sierpniowe e-wydanie OSOZ (107 stron, PDF)

Spis treści:

• Platforma Usług inteligentnych od 2026 roku. 585 szpitali otrzyma bezpłatny dostęp do AI
• Projekt AOTMiT. Aplikacje zdrowotne powinny być refundowane przez NFZ
• Premiera GPT5. Halucynacje w dół, dokładność odpowiedzi w górę
• AI w medycynie. Czy pacjenci ufają lekarzom korzystającym z AI?
• Aplikacja miesiąca. Antek – monitoruj rozwój fizyczny Twojego dziecka
• Robotyka. Mini-roboty pomogą w usuwaniu kamieni nerkowych
• Profilaktyka AI. Twój bliźniak cyfrowy przewidzi choroby, abyś mógł im zapobiec
• Ranking. Polska na 6. miejscu w e-zdrowiu w Europie
• AI lepsza od Ciebie. Nowy raport Uniwersytetu Stanforda „AI Index 2025”
• Andrew Steele. Starzenie się nie jest prawem natury
• Prof. Izabela Makałowska. Polska nauka o zdrowiu w kryzysie. „Bez danych nie ma odkryć”
• Cyberbezpieczeństwo w ochronie zdrowia. Trzy ważne trendy 2025
• Gorączka da Vinci. Już prawie co 10-ty szpital ma robota chirurgicznego
• Regulacje AI. Illinois jako trzeci stan USA ogranicza stosowanie AI w zdrowiu psychicznym
• Farmacja. AI coraz bliższa opracowania antybiotyków na super-bakterie
• Nowy raport UE. Polska ostrożna w stosunku do AI, barierą zamówienia publiczne
• Badania naukowe. Decentralizacja badań klinicznych w Polsce. Aktualny stan prawny
• Rozwiązania IT. Nowa era w zarządzaniu terapią pacjentów

Wszystkie wydania archiwalne dostępne są na zakładce POBIERZ.

Platforma Usług Inteligentnych (PUI) to mega-projekt realizowany przez Centrum e-Zdrowia. Ma zapewnić szpitalom dostęp do algorytmów AI i poprawić jakość diagnozy. Centrum e-Zdrowia opublikowało już wymagania funkcjonalne, na podstawie których oszacuje kwotę przetargu na opracowanie i wdrożenie PUI. Jak będzie działać PUI? I kto ma szansę na wygranie przetargu?

Co to jest PUI?

PUI to platforma integracyjno-orkiestracyjna, która umożliwi polskim placówkom zdrowia wykorzystanie modeli sztucznej analizy do automatycznej analizy danych obrazowych pochodzących z różnych badań diagnostycznych, jak tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MR) oraz zdjęcia rentgenowskie (RTG). Oficjalna nazwa projektu, który ma zostać zrealizowany w 2026 roku, to „Dostawa, wdrożenie oraz utrzymanie komponentów oprogramowania dla Platformy Usług Inteligentnych (PUI), obejmująca System integracyjno-orkiestracyjny oraz Modele Sztucznej Inteligencji (SI) w ramach projektu “e-Zdrowie KPO”.

CeZ planuje 5 modeli AI na PUI:

1. Wykrywanie patologii w tomografii klatki piersiowej.

Model przeanalizuje badania TK bez kontrastu, umożliwi detekcję, segmentację i wolumetrię guzków litych i nielitych, ocenę ich morfologii i lokalizacji (również przyszczelinowej) oraz porównanie z poprzednimi badaniami. Oceni ryzyko nowotworu na podstawie stosowanych powszechnie metod (np. Lung-RADS, model Brock’a) i dostarczy informacji o rozedmie, zwapnieniach naczyń wieńcowych i aorcie.

2. Wykrywanie zmian niedokrwiennych i krwotocznych w mózgu

System rozpozna świeże krwawienia wewnątrzczaszkowe (wraz z klasyfikacją), uszkodzenia czaszki, efekt masy, poszerzenie układu komorowego, obszary niedokrwienia oraz dokona oceny według skali ASPECTS i pc-ASPECTS. W analizach angio-TK wykryje niedrożności dużych naczyń i tętniaki, a w perfuzji wygeneruje mapy przepływu krwi, pozwalające ocenić penumbrę i jądro zawału.

3. Diagnostyka zmian pourazowych w RTG

Modele mają wykrywać złamania kości w różnych lokalizacjach (kończyny, kręgosłup, miednica), przemieszczenia odłamów, zwichnięcia, a także pośrednie objawy urazów, jak wysięk w stawach. System rozpozna także inne nieprawidłowości, takie jak zmiany zapalne czy patologiczne deformacje.

4. Wykrywanie zmian nowotworowych w mammografii

Model SI do mammografii rozpozna zmiany podejrzane o charakter nowotworowy i zaklasyfikuje je zgodnie ze standardem BI-RADS. Dodatkowo oceni gęstość piersi oraz jakość obrazów diagnostycznych w skali PGMI.

5. Wykrywanie patologii w RTG klatki piersiowej

System przeanalizuje zdjęcia RTG w różnych projekcjach, wykrywając m.in. guzki, konsolidacje, niedodmy, zmiany włókniste, odmę, wysięki, kardiomegalię i obecność wolnego gazu pod przeponą. Dodatkowo zidentyfikuje położenie rurki intubacyjnej, drenów i implantów.

Algorytmy na PUI jak urządzenia medyczne

Wszystkie modele AI na PUI będą generować wyniki w języku polskim w postaci strukturyzowanych raportów i graficznych adnotacji na obrazach DICOM. Modele mają dostarczać takich informacji, jak wielkość zmiany, gęstość w jednostkach Hounsfielda oraz oferować dodatkowe mapy kolorystyczne ilustrujące znaczenie konkretnych obszarów w procenie podejmowania decyzji algorytmu.

Od strony technologicznej, system ma zostać zaprojektowany z myślą o „maksymalnej interoperacyjności”. Obsługiwane będą wszystkie obowiązujące standardy komunikacji medycznej, takie jak DICOMweb, HL7, FHIR oraz REST API.

Szczególny nacisk ma zostać położony na transparentność działania algorytmów AI i zgodność z regulacjami dotyczącymi ochrony danych. Każdy model musi spełnić wymagana stawiane przed urządzeniami medycznymi klasy IIa lub wyższej zgodnie z europejską regulacją  MDR (Medical Devices Regulation). Do tego wymagana jest zgodność z nowym Aktem EU w sprawie AI (EU AI Act) z 2024 roku, który klasyfikuje systemy medyczne AI jako rozwiązania wysokiego ryzyka.

Modele będą oparte o podejście „wytłumaczalnej AI” (explainable AI). Dzięki temu, użytkownicy dowiedzą się, dlaczego algorytm podjął taką, a nie inną decyzję. Funkcje takie jak mapy uwagi, perturbacji obrazu czy tzw. saliency maps (kolorystyczna wizualizacja najważniejszych części obrazu dla prognoz modelu uczenia maszynowego) pomogą lekarzom sprawdzić, które fragmenty zdjęcia miały kluczowy wpływ na wynik zaproponowany przez algorytm.

System będzie oczywiście w pełni zgodny z przepisami RODO, z możliwością anonimizacji i pseudonimizacji danych. Wykonawca będzie też zobowiązany do dostarczenia pełnej dokumentacji dotyczącej walidacji klinicznej, informacji o danych treningowych (z uwzględnieniem różnorodności demograficznej i geograficznej) oraz deklaracje zgodności.

System działający lokalnie, może i SaaS

Licencja udzielana będzie na okres 5 lat. W jej ramach użytkownik zyska nieograniczoną liczbę analiz, dostęp do aktualizacji modeli oraz wsparcie techniczne. Z PUI będą mogły korzystać bezpłatnie wszystkie szpitale należące do sieci szpitali, czyli systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej. Zgodnie z aktualnym wykazem publikowanym przez NFZ (stan na 27 marca 2025 r.) to 585 podmiotów. A co z innymi szpitalami? O ewentualnym odpłatnym udostępnieniu PUI, dokumentacja z wymaganiami technicznymi nie wspomina.

Dostęp do PUI realizowany będzie poprzez aplikację webową albo przez system szpitalny – dokumentacja przetargowa nakłada obowiązek integracji. Jak będzie to wyglądać w praktyce?  Szpital przesyła badanie obrazowe z systemu PACS do PUI za pomocą standardu  DICOMweb. Dane są analizowane na PUI, a wynik wraca do systemu szpitalnego przez środowisko integracyjne REST API lub jako adnotacje DICOM.

Prawdopodobnie dopuszczone będą dwa podejścia udostępnienia modeli AI dla użytkowników. Pierwszy, tzw. on-premise (lokalny, czyli algorytmy działają na serwerze placówki medycznej, a nie w chmurze) jest preferowany i wymagany przez CeZ. Wykonawcy muszą dostarczyć modele w sposób umożliwiający ich wdrożenie i eksploatację w infrastrukturze zamawiającego, czyli w środowisku zarządzanym przez Centrum e-Zdrowia lub wskazane przez nie instytucje..

Drugi wariant, czyli SaaS (Software as a Service, oprogramowanie jako usługa, algorytmy są dostępne w chmurze) jest opcjonalny. W tym przypadku musi być spełnionych kilka warunków: dane są przetwarzane wyłącznie na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), są pseudonimizowane, system zapewnia pełną zgodność z RODO, MDR i EU AI Act oraz oferuje analogiczną funkcjonalność jak on-premise, w tym integrację API, monitoring, bezpieczeństwo itd.

Kto jest w stanie zbudować PUI? „Raczej duży koncern AI”

Sam fakt, że Centrum e-Zdrowia opublikowało zapytanie w celu ustalenia szacunkowej wartości przedmiotu zamówienia na PUI świadczy o tym, że projekt jest mocno skomplikowany i bezprecedensowy. Dostawca będzie musiał opracować modele sztucznej inteligencji, ale też aplikację webową dla lekarzy i radiologów, system integracyjny i interfejsy komunikacyjne. Wszystko wskazuje na to, że stworzeniu tak zaawansowanych rozwiązań AI i infrastruktury będą mogły podołać tylko duże, międzynarodowe koncerny – wśród potencjalnych realizatorów wspomina się o Google albo Microsoft, które mocno zabiegają o polski rynek. W styczniu 2025 roku Premier Donald Tusk spotkał się z Prezesem Google i Alphabet Sundarem Pichaiem, podczas którego zapowiedziano miliardowe inwestycje w rozwój cyfryzacji oraz transformacji energetycznej i ochrony zdrowia. Z kolei w lutym odbyły się rozmowy wiceprezesa Microsoft’u Brad Smith z Premierem, po których ogłoszono inwestycje w kwocie 2,8 mld zł w centra danych, chmurę i AI.

To ambitny projekt, na który są pieniądze. Centrum e-Zdrowia dostało z KPO 1,256 mld zł na rozwój AI w medycynie. Jest jeden haczyk: ta pula musi wystarczyć też na inne projekty jak Centralną e-Rejestrację, platformę e-Konsylium, Centralne Repozytorium Danych Medycznych oraz włączenie nowych dokumentów do Elektronicznej Dokumentacji Medycznej EDM.

Termin składania propozycji szacunkowej wyceny przedłużano dwukrotnie. Dopiero na tej podstawie ma zostać ogłoszony przetarg. Na wdrożenie będzie 12 miesięcy od czasu podpisania umowy.

Centrum e-Zdrowia obiecało PUI i tej obietnicy chce dotrzymać, zwłaszcza, że już ma na to pieniądze. Wśród korzyści wymienia m.in. dokładniejszą diagnostykę obrazową dzięki modelom AI wykrywającym nawet subtelne zmiany, automatyczne przydzielanie priorytetów dla przypadków wymagających pilnej interwencji oraz skrócenie czasu oczekiwania na końcowy opis wyniku badania.

Czytaj także: 4,7% placówek zdrowia korzysta z AI. „Nie ma pieniędzy i danych”

– Pielęgniarki są najbliżej pacjenta i wiedzą, jak technologie mogą poprawić jakość opieki. Dlatego u nas współtworzą rozwiązania AI. Efekt? Mniej błędów ordynacji leków o 19%, mniej nadgodzin o 23%, mniej pracy administracyjnej o 40% – mówi w wywiadzie dla OSOZ dr Theresa McDonnell, dyrektor ds. pielęgniarstwa w Duke University Health System (USA).

Duke University Health System stosuje m.in. AI, aby lepiej zarządzać pracą na oddziałach szpitalnych i redukować ryzyko wypalenia zawodowego.

AI taktujemy jako sposób na lepsze planowanie pracy oraz rozwijanie wiedzy personelu, a w efekcie – narzędzie wspierania innowacyjności w pielęgniarstwie. Dlatego wdrożyliśmy m.in. model harmonogramowania oparty na sztucznej inteligencji, który dynamicznie dostosowuje obsadę do zapotrzebowania pacjentów. Takie podejście daje pierwsze efekty – wskaźnik retencji (red.: utrzymania personelu) poprawił się o 18%, a liczba nadgodzin spadła o 23%.

Mierzalne efekty to jedno. O wiele ważniejsze jest jednak, że pielęgniarki mogą korzystać z najnowszych technologii i współtworzyć je. A to podnosi rangę zawodu.

Inwestujemy również w edukację, aby demistyfikować AI, przedstawiając ją jako klinicznego „partnera” pielęgniarek. Odkąd pielęgniarki zaczęły zdawać sobie sprawę, że technologia eliminuje niektóre utrudnienia administracyjne i wzmacnia ich kompetencje, pojawił się naturalny entuzjazm. Podkreślę jeszcze jedną rzecz: Kiedy innowacje pochodzą od tych, którzy są najbliżej pacjenta, zmiany są trwałe, a korzyści – o wiele większe.

Oryginalnym pomysłem jest organizacja własnej konferencji dla pielęgniarek na temat innowacji.

Tak, Nurse Innovation Summit jest miejscem, gdzie prezentujemy nasze innowacje, dając przykład innym, ale także organizujemy hackatony pielęgniarskie. Podczas nich pielęgniarki współpracują z inżynierami, programistami i liderami operacyjnymi, projektując rozwiązania oparte na doświadczeniu z pierwszej linii.

W rezultacie powstało kilka solidnie zaprojektowanych przez pielęgniarki rozwiązań o mierzalnym wpływie na poziom opieki. Jednym z przykładów jest platforma szkoleniowa w wirtualnej rzeczywistości do deeskalacji przemocy w miejscu pracy. Z jej pomocą zrealizowaliśmy już 5000 godzin szkoleń i zmniejszyliśmy liczbę incydentów.

Innym przykładem jest inicjatywa standaryzacji inteligentnych pomp infuzyjnych, dzięki której udało się zmniejszyć liczbę błędów w podawaniu leków o 19%. Nasze narzędzie tłumaczeniowe dostępne przy łóżku pacjenta, także opracowane przez pielęgniarki, poprawia jakość komunikacji w krytycznych momentach, zwłaszcza z pacjentami nie mówiącymi po angielsku.

Dając pielęgniarkom narzędzia i wsparcie w prototypowaniu i wdrażaniu ich pomysłów, stworzyliśmy kulturę, w której innowacja jest częścią codziennej praktyki. A każda innowacja stworzona przez pielęgniarki poprawia jakość opieki, bo to właśnie pielęgniarki są najbliżej pacjenta i dokładnie wiedzą, gdzie coś działa nie tak. Mają wyjątkową wrażliwość na potrzeby pacjentów i zdolność identyfikowania luk w systemie. A to sprawia, że ich wiedza jest kluczowa w budowaniu narzędzi sprawdzających się w praktyce klinicznej.

AI w opiece pielęgniarskiej powoli staje się standardem w USA, ale nie np. w Polsce. Jak udało się przekonać personel do AI?

To nie jest tak, że my coś narzucamy z góry, ale to nasz personel kształtuje sposób wdrażania innowacji. I właśnie dlatego nie musimy się martwić „przekonywaniem” do technologii. W takim podejściu likwidujemy też obawy rodzące się często, gdy technologia pochodzi „z zewnętrz” – nasi pracownicy doskonale wiedzą, że AI poprawia poziom wiedzy klinicznej, ale nie zastępuje nikogo.

Dzięki temu wdrożyliśmy kilka bezprecedensowych rozwiązań jak przykładowo systemy monitorowania pacjentów wykorzystujące analitykę predykcyjną do wykrywania wczesnych sygnałów ostrzegawczych. Wspierają one podejmowanie bezpieczniejszych decyzji dotyczących opieki, są narzędziem, dzięki któremu zyskujemy kolejny krok przewagi nad chorobą.

Stworzyliśmy kulturę, w której innowacja jest postrzegana jako coś poprawiającego pracę, a nie coś, co jest narzucane z góry. Równie ważna jest współpraca z ośrodkami akademickimi i zakorzenienie innowacyjności w osobach, które dopiero wchodzą do zawodu. Uczymy nastawienia, że pielęgniarka nie powinna być tylko użytkownikiem technologii, ale jej współtwórczynią. To podejście stawia pielęgniarki w charakterze architektów przyszłości opieki zdrowotnej.

Gdy innowacje odpowiadają realnym potrzebom użytkowników, ich adopcja staje się naturalną konsekwencją zaufania.

Jakie jeszcze rozwiązania AI stosują pielęgniarki?

Nowością są narzędzia do dokumentowania przebiegu wizyty i wywiadu oparte na transkrypcji rozmowy na wpisy do elektronicznej dokumentacji medycznej. Dzięki nim czas pracy administracyjnej zmniejszył się nawet o 40%, co z kolei pozwala pielęgniarkom skupić się na interakcji z pacjentem. Najważniejsze w stosowaniu AI jest dopasowanie technologii do rzeczywistości przepływów pracy w klinice.

Takie narzędzia AI jak automatyczne tworzenie e-dokumentacji medycznej czy planowanie wypisu redukują obciążenia administracyjne, pozwalając pielęgniarkom skupić się na słuchaniu i edukowaniu pacjentów oraz ich rodzin.

Niezależnie od systemu, to personel określa sposób wdrażania technologii. Tylko w ten sposób jesteśmy pewni, że AI wspiera, a nie zakłóca doświadczenie pacjenta.

Rozwój AI jest błyskawiczny i algorytmy mogą już samodzielnie realizować niektóre zadania. Za tym idzie szybka ewolucja robotów i agentów AI. Jak wyobraża sobie Pani przyszłość pielęgniarstwa w ciągu najbliższej dekady w placówkach zdrowia przepełnionych technologiami?

Rola pielęgniarki z pewnością będzie ewoluować, ale nie odejdzie od swoich korzeni. Jestem przekonana, że znaczenie pielęgniarek w ochronie zdrowia będzie rosło i staną się one ważnym głosem decydującym o zmianach systemowych. W placówkach zdrowia, to pielęgniarki będą kierowały wdrażaniem AI, współtworząc nowe modele świadczenia opieki.

Technologia wzmocni nasz zawód, powoli nam jeszcze lepiej zaopiekować się pacjentem. Pielęgniarka przyszłości będzie ekspertem klinicznym, biegle poruszającym się w innowacjach, wiedzącym doskonale, jak z ich pomocą likwidować wąskie gardła opieki. Sercem pielęgniarstwa pozostaje ludzki kontakt z chorym i jego wsparcie. Jednak musimy zaangażować się też w rozwiązywanie problemów, które stoją na przeszkodzie tego ludzkiego kontaktu z osobą w chorobie, potrzebującą pomocy.

Czytaj także: 3 aplikacje mobilne dla personelu medycznego szpitala

– Świadome dbanie o siebie jeszcze nigdy nie było tak intuicyjne – Samsung deklaruje, że Galaxy Watch 8 to „laboratorium biohackera” pomagające poprawić samopoczucie i kondycję fizyczną. Sprawdzamy, jakie funkcje zdrowotne posiada i czy można zaufać wynikom pomiarów.

Biohacking, czyli kontrola zdrowia i kondycji fizycznej

Inteligentne zegarki monitorujące parametry zdrowia sprawiły, że każdy może mierzyć jakość snu, wyniki sportowe, poziom stresu a nawet energii ciała – parametry, których kontrola wymagała do niedawna urządzeń dostępnych dla wyczynowych sportowców albo wizyty w laboratorium snu. Zbierane na nadgarstku dane dają wgląd w to, jak funkcjonuje organizm, pomagając wprowadzić czasami niewielkie zmiany poprawiające samopoczucie albo formę fizyczną. Przykładowo, każdy kto choć raz porównał jakość snu po wypiciu wieczorem nawet jednego kieliszka wina przekona się, jak alkohol negatywnie wpływ na nocny odpoczynek organizmu.

Według ostatnich badań, 36% Polaków już posiada smartwatcha, a 34% planuje jego zakup. Do liderów rynkowych należą Apple z Apple Watch i Samsung z Galaxy Watch. Rynek rośnie w błyskawicznym tempie: w I półroczu 2025 roku, Samsung sprzedał 4,9 mln inteligentnych zegarków i opasek fitness, aż o 74% więcej niż rok wcześniej.

Flagowym zegarkiem Samsunga z najszerszą gamą opcji zdrowotnych jest Galaxy Watch 8. To produkt z wyższej półki, za który zapłacimy od 1600 zł w górę w zależności od opcji. Dla tych, którym wystarczy mierzenie bazowych parametrów aktywności fizycznej i snu, w ofercie jest dużo tańszy Galaxy Fit 3. Cena: ok. 159 zł.

Monitoring snu

Dobrze przespana noc to lepszy nastrój, forma fizyczna i zdrowie, bo sen wpływa też na odporność organizmu. Galaxy Watch 8 zbiera parametry snu z nadgarstka, ale także monitoruje otoczenie i informacje zebrane w ciągu dnia, aby obliczyć jakość snu. Wszystkie dane trafiają do funkcji Poradnik Spania (Bedtime Guidance). Wyniki dostępne są po trzech nocach przespanych z zegarkiem na nadgarstku. Na podstawie analizy aktywności i rytmu dobowego zegarek podpowiada, kiedy należy wyciszyć organizm i przygotować się do snu.

W ciągu nocy Galaxy Watch8 zbiera dane o m.in. ruchach ciała, oddechu, tętnie, poziom natlenienia krwi (SpO2). Są one podstawą do monitorowania tzw. faz snu (od głębokiej do lekkiej), które – obok długości snu – decydują o jego jakości. Na tej podstawie użytkownik otrzymuje ocenę snu w skali od 0 (brak snu) do 100 (idealny sen).

Na podstawie pomiarów warunków panujących w sypialni (temperatura, wilgotność, poziom CO₂, natężenie światła) użytkownik może sprawdzić Raport Środowiska Snu (Sleep Environment Report). W ten sposób można się dowiedzieć, czy warto dodatkowo przewietrzyć sypialnię przed snem i czy nie jest konieczne dodatkowe zaciemnienie pomieszczenia.

W porównaniu do Apple Watch, Galaxy Watch 8 przypisuje dodatkowo tzw. profil snu (Sleep Animal). Ta opcja dostępna jest w ramach Coacha Snu (Sleep Coaching). Profil opisuje, jakim „nocnym zwierzęciem” jesteśmy, czyli jakie przyzwyczajenia najbardziej wpływają na sen. Na tej podstawie zegarek może np. zasugerować drobne zmiany w rytmie życia, jak ograniczenie kofeiny wieczorem albo krótką medytacją w celu wyciszenia organizmu.

Monitoring treningu

Inteligentne zegarki są następcami opasek fitness, ale z większą gamą opcji. Dlatego ich centralną funkcją pozostaje niezmiennie mierzenie aktywności fizycznej. Zresztą jej monitoring jest technologicznie prosty i wymaga połączenia podstawowych danych o tętnie i zmianie położenia na podstawie czujników GPS. W ten sposób można obliczyć m.in. prędkość i liczbę spalonych kalorii.

Galaxy Watch 8 potrafi dużo więcej. Zegarek ma wbudowany czujnik BIA (Bioelectrical Impedance Analysis), pozwalający przeprowadzić analizę oporności bioelektrycznej. Dokładnie chodzi o pomiar poziomu tkanki tłuszczowej, nawodnienia i masę mięśni szkieletowych. Dane te dają pełniejszy obraz kondycji fizycznej i efektów treningu. Co ciekawe, pomiar masy mięśni można było do niedawna wykonać tylko z pomocą dużych urządzeń dostępnych np. w siłowniach.

Standardowo dostępne są funkcje mierzenia różnych aktywności fizycznych od biegania do pływania czy jazdy na rowerze. Najbardziej rozbudowany jest monitoring biegu, bo to też najchętniej uprawiany sport. Funkcja Trenera Biegania (Running Coach) analizuje tempo i sprawność nawet podczas krótkiego, 12-minutowego biegu. Zegarek tworzy indywidualny plan treningowy, a podczas biegania podaje wskazówki wspierające motywację i zmniejszające ryzyko kontuzji.

Ciekawostką są porady dotyczące uzupełnienia płynów. Po zakończeniu treningu, zegarek mierzy puls i na podstawie analizy utraty potu podaje rekomendacje dotyczące nawodnienia organizmu. Nie mogło też zabraknąć klasycznej funkcji przydatnej dla tych, którzy chcą poprawiać wyniki sportowe – chodzi o spersonalizowane Strefy Tętna (Heart Rate Zones). Zegarek oblicza, czy znajdujemy się w kluczowej dla budowania wytrzymałości i poprawy spalania tłuszczu strefie.

Monitoring nawyków żywieniowych

Do funkcji wyróżniających zegarek Samsunga spośród konkurencji na pewno należą te związane z odżywaniem się. Galaxy Watch 8 jako pierwszy smartwatch mierzy poziom przeciwutleniaczy w czasie rzeczywistym. Chodzi o funkcję Indeksu Antyoksydantów (Antioxidant Index), która – według deklaracji Samsunga – pozwala sprawdzić, jak dieta i styl życia wpływają na proces starzenia się.

Aby dokonać pomiaru, należy przyłożyć kciuk do czujnika umieszczonego na zegarku. Pomiar metodą spektroskopii (czyli na podstawie odbijania światła od skóry) trwa ok. 5 sekund. Wynik prezentowany jest w skali od 1 do 100 i zawiera praktyczne wskazówki żywieniowe (Instant Nutritional Feedback) np. jakie produkty warto dodać do codziennego menu. Tutaj jednak trzeba być ostrożnym: Żaden czujnik nie jest w stanie zmierzyć poziomu antyoksydantów. Tak naprawdę zegarek sprawdza poziom karotenoidów w skórze – naturalnych antyoksydantów obecnych w owocach i warzywach. Trudno powiedzieć, na ile wyniki są wiarygodne – karotenoidy nie znajdują się we wszystkich owocach i warzywach.

Jest też Energy Score, czyli Index Energii, daje użytkownikowi ogólną informację, czy organizm potrzebuje odpoczynku i regeneracji. Do obliczenia indeksu brane są pod uwagę takie czynniki aktywność fizyczna, fazy odpoczynku, indeks antyoksydantów oraz jakość snu. W ten sposób możemy się dowiedzieć, że np. późno spożyty posiłek albo alkohol źle wypływają na sen i odpijają się na naszej energii. Do tego jest też opcja kontrolująca poziom nawodnienia organizmu, co także ma ogromny wpływ na samopoczucie i wydajność organizmu.

Nasza ocena: Galaxy Watch 8 ma kilka ciekawych opcji, które wyróżniają go od konkurencji, jak analiza oporności elektrycznej umożliwiająca pomiar masy mięśniowej. Według dostępnych informacji, precyzja pomiarów jest wysoka – ok. 97-98% w porównaniu do urządzeń klasy medycznej. Ale jest też sporo fajerwerków jak np. Indeks Antyoksydantów – opcja jest raczej chwytem marketingowym niż praktycznym i rzetelnym źródłem informacji o tym jak się odżywiać. Jeśli potrzebujesz prostego monitoringu aktywności fizycznej i snu, wystarczy dziesięciokrotnie tańsza opaska fitness Galaxy Fit 3. A jeśli zależy ci na stylowym gadżecie z funkcjami premium, Galaxy Watch 8 oferuje wgląd w bardzo szeroki wachlarz parametrów zdrowia i praktycznych wskazówek.

Czytaj także: Nowość od Apple. Kumpel AI podpowie jak trenować

SkinVision, aplikacja wykorzystująca sztuczną inteligencję do wykrywania raka skóry, jako pierwsze tego typu rozwiązanie uzyskała rejestrację CE w UE. Teraz zdobyła certyfikację wyrobu medycznego MDR klasy IIa, która potwierdza najwyższe standardy bezpieczeństwa i skuteczności.

Aplikacja jak inne urządzenia medyczne

SkinVision, holenderska aplikacja wykorzystywana już przez 3 mln osób, uzyskała certyfikację klasy IIa zgodnie z europejskim rozporządzeniem MDR w sprawie wyrobów medycznych (Medical Device Regulation). To najwyższy standard potwierdzający bezpieczeństwo, skuteczność i wiarygodność urządzeń medycznych dopuszczonych do użytku w Unii Europejskiej.

Apka jest też pierwszym urządzeniem medycznym opartym na AI, które otrzymało rejestrację CE, czyli europejski znak dla wyrobów medycznych. Klasyfikacja MDR klasy IIa potwierdza, że aplikacja należy do grupy produktów o średnim poziomie ryzyka, które jednak mają bezpośredni wpływ na zdrowie użytkowników. W praktyce jest to po prostu pełnoprawne narzędzie medyczne, a nie zwykła aplikacja zdrowotna.

W przypadku SkinVision oznacza to, że:

• służy do diagnozy lub wspiera proces diagnostyczny, np. w wykrywaniu raka skóry,
• musi spełniać znacznie wyższe wymagania niż urządzenia klasy I, dotyczące m.in. skuteczności klinicznej, zarządzania ryzykiem i bezpieczeństwa użytkownika,
• wymaga niezależnej oceny i zatwierdzenia przez jednostkę notyfikowaną w UE (nie wystarczy już wyłącznie deklaracja producenta),
• jej działanie musi być klinicznie udowodnione, a system zarządzania jakością oraz ochrona danych – zgodny z normami międzynarodowymi.

AI jak domowy dermatolog

Wykorzystując algorytmy AI, aplikacja SkinVision pozwala oceniać ryzyko związane ze zmianami skórnymi. Wystarczy zdjęcie wykonane smartfonem, aby użytkownik uzyskał wstępną ocenę, czy dana zmiana ma charakter łagodny, czy też może stanowić potencjalne zagrożenie nowotworowe i w związku z tym należy skonsultować się z lekarzem.

Uzyskanie certyfikatu MDR klasy IIa wymagało jednoznacznego udowodnienia medycznego celu aplikacji: wykrywania ryzyka raka skóry na podstawie zdjęć wykonywanych samodzielnie przez użytkowników. A to spore wyzwanie, bo każdy smartfon ma inną kamerę i każde zdjęcie jest wykonywane z różnych oświetleniem, co może wpływać na ocenę.

Aplikacja przeszła rygorystyczne testy kliniczne, które potwierdziły jej wiarygodność i bezpieczeństwo. SkinVision działa zgodnie z międzynarodowymi normami zarządzania ryzykiem (ISO 14971), a jej rozwój i bezpieczeństwo danych oparte są na certyfikowanych systemach jakości (ISO 13485) i zabezpieczeń (ISO 27001).

Rozwiązanie stworzone z dermatologami

W procesie uzyskiwania certyfikacji zgodnie z MDR, niezależny zespół ekspertów ds. technologii medycznych, wyznaczony przez Unię Europejską, dokonał przeglądu rozwiązania i potwierdził, że działa ona spójnie, niezależnie od rodzaju smartfona, warunków oświetleniowych czy rzadkich przypadków klinicznych.

Partnerem w badaniach naukowych nad skutecznością SkinVision jest od pięciu lat Erasmus MC w Rotterdamie – jeden z wiodących ośrodków medycznych w Europie. Prof. dr Tamar Nijsten z Erasmus MC podkreśla, że „certyfikacja EU MDR klasy IIa to potwierdzenie wartości prowadzonych wspólnie badań oraz dowód na siłę partnerstwa publiczno-prywatnego i korzyści płynących ze wspólnego rozwoju cyfrowej opieki zdrowotnej”.

SkinVision z siedzibą w Amsterdamie powstała w 2012 roku. Dotychczas z aplikacji skorzystało ponad 3 miliony osób na całym świecie, wykonując w sumie ponad 5 milionów badań skóry. Misją SkinVision jest zmniejszenie liczby zgonów spowodowanych rakiem skóry o 50 procent.

W wersji darmowej apki można utworzyć osobisty profil ryzyka, rozwiązywać quizy pozwalające poznać typ skóry, przechowywać zdjęcia znamion w celu monitorowania zmian w czasie oraz sprawdzać poziom promieniowania UV w okolicy. Płatne, płatne funkcje obejmują m.in. jednorazową ocenę ryzyka dla wybranego znamienia, pakiet nielimitowanych kontroli na okres 3 lub 12 miesięcy oraz możliwość przesłania zdjęcia do oceny przez specjalistę za dodatkową opłatą.

Czytaj także: Czy aplikacje zdrowotne będą na NFZ? Jest projekt AOTMiT

W I półroczu 2025 roku o 70% wzrosła liczba cyberataków na placówki zdrowia z wykorzystaniem złośliwego oprogramowania ransomware. Dlatego Akademia Centrum e-Zdrowia (CeZ) we współpracy z Sektorowym Zespołem ds. Cyberbezpieczeństwa CSIRT CeZ zaplanowały 6 nowych terminów bezpłatnych webinarów „Jak uchronić się przed atakiem ransomware oraz reagować, kiedy do niego dojdzie”.

Duży wzrost cyberzagrożeń w ochronie zdrowia

Liczba incydentów bezpieczeństwa z wykorzystaniem ransomware rośnie w szybkim tempie. Tylko w I półroczu 2025 r. odnotowano ponad 70% więcej ataków na placówki zdrowia niż w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Ataki typu ransomware prowadzą do zaszyfrowania danych, uszkodzenia systemów, przerw w świadczeniu usług, a w skrajnych przypadkach – kiedy dochodzi do blokady systemu informatycznego i w efekcie zakłócenia bieżącej działalności placówki – mogą zagrażać życiu i zdrowiu pacjentów.

Jak wygląda taki atak? Złośliwe oprogramowanie infekuje komputer lub całą sieć i szyfruje dane. Do infekcji najczęściej dochodzi poprzez fałszywe załączniki w wiadomościach e-mail, zainfekowane strony internetowe lub luki bezpieczeństwa w nieaktualnym oprogramowaniu. Wystarczy, że pracownik placówki medycznej otworzy zarażony załącznik albo kliknie na link i wirus dostaje się do systemu, a następnie rozprzestrzenia się na inne urządzenia.

Często odbywa się to w ukryciu, aby nie wzbudzić podejrzeń. W tym czasie wirus próbuje wyłączyć oprogramowanie zabezpieczające oraz blokuje dostęp do kopii zapasowych. Następnie szyfruje pliki i blokuje możliwość ich otwarcia.

Ofiara takiego ataku nie może nic zrobić na komputerze, a na ekranie pojawia się komunikat, że dane zostały zablokowane i jedyną drogą do ich odzyskania jest zapłata okupu, zazwyczaj w kryptowalucie. Często cyberprzestępcy wywierają dodatkową presję, aby ofiara wpadła w panikę i nie szukała pomocy na zewnątrz. Przykładowo, hakerzy grożą opublikowaniem skradzionych danych w sieci albo ich bezpowrotnym wykasowaniem.

Skutki ataków bywają poważne. Już sama utrata dostępu do elektronicznych kartotek pacjentów powoduje paraliż placówki medycznej i konieczność odwołania zaplanowanych wizyt.  Według nowego raport Grant Thornton i ResilientX, cyberbezpieczeństwo w szpitalach jest na bardzo niskim poziomie. Autorzy raportu wykryli blisko 700 luk w systemach bezpieczeństwa 50 polskich szpitali, które wzięli pod lupę. Do tego placówki medycznej często popełniają podstawowy błąd i nie aktualizują haseł dostępu. We wspomnianym raporcie pojawia się informacja, że w sieci krąży 2,2 tys. haseł powiązanych ze szpitalami.

Szkolenia bezpieczeństwa danych w Centrum e-Zdrowia

Webinary Centrum e-Zdrowia mają nauczyć, jak zapobiegać atakom ransomware i jak niwelować ich skutki, jeśli już do nich dojdzie. Szkolenia skierowane są do osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo systemów w placówkach medycznych i obejmują takie tematy jak:

• skutki ataków ransomware dla podmiotów leczniczych,
• techniczne sposoby budowania odporności na cyberataki,
• zasady postępowania w przypadku wystąpienia incydentu.

Jak podkreśla CeZ, udział w szkoleniach to także okazja do bezpośredniego kontaktu z ekspertami CSIRT CeZ oraz uzyskania odpowiedzi na pytania związane z cyberbezpieczeństwem.

Najbliższe terminy webinarów

• 3 września 2025 r.
• 17 września 2025 r.
• 1 i 14 października 2025 r.
• 5 listopada 2025 r.
• 3 grudnia 2025 r.

Na webinar można się zapisać do 3 dni przed wydarzeniem lub do wyczerpania dostępnej puli miejsc. Aby zarejestrować się bezpłatnie, wystarczy wypełnić formularz na stronie Akademii CeZ.

Czytaj także: Placówka medyczna padła ofiarą hakerów. Co robić?

Które leki najlepiej sprzedawały się w aptekach w I półroczu 2025 roku? Jak w ostatnich latach szybko rosła popularność środków z ashwagandhą, dziś sprzedawana w milionach opakowań rocznie? Te oraz inne statystyki rynku farmaceutycznego znajdziesz w nowym wydaniu OSOZ Statystyki.

POBIERZ BEZPŁATNIE e-wydanie OSOZ Statystyki 8/2025 (43 strony, PDF)

W numerze 8/2025 OSOZ Statystyki:

Jakie leki sprzedawały się najlepiej w aptekach w I półroczu 2025 roku?

Niekwestionowanym liderem wzrostów są stosowane w odchudzaniu i cukrzycy agoniści GLP-1. Wartość tego rynku w okresie styczeń-czerwiec 2025 osiągnęła 1,3 mld zł (w cenach detalicznych dla pacjentów). A to oznacza wzrost o rekordowe 732 mln zł. Największe wzrosty – bo prawie 600 milionowe – odnotował tirzepatyd (Mounjaro), stosowany w leczeniu cukrzycy i otyłości. Drugim w rankingu w dynamice wzrostu rynkiem są inhibitory SGLT2 (dapagliflozyna, empafliflozyna i canafliflozyna). Rynek półroczny tych leków był wart ponad 700 mln zł i urósł rok do roku o 189 mln zł.

Czytaj dalej 👉

Sprzedaż środków z ashwagandhą. „2 miliony opakowań rocznie”

Błyskawiczna kariera ashwagandhy jest książkowym przykładem na zmieniające się mody na suplementy diety i powrót do medycyny tradycyjnej. Przed 2008 rokiem mało kto wiedział o jej istnieniu. Kiedy do aptek trafił pierwszy produkt zawierający korzeń witanii ospałej (polska nazwa), popyt był minimalny. W pierwszym roku Polacy kupili zaledwie 314 opakowań. Dzisiaj na półkach aptecznych jest 203 produktów ashwagandhy – od tabletek, proszku i nalewek do kosmetyków – i kupujemy ich 6400 razy więcej, a dokładnie ponad 2 mln opakowań rocznie.

Czytaj dalej 👉

Ponadto w numerze:

• Sprzedaż leków według molekuł (czerwiec 2025)
• Najlepiej sprzedające się produkty (czerwiec 2025)
• Monitor epidemiologiczny (czerwiec 2025)
• Struktura dystrybucji leków (czerwiec 2025)
• Radar epidemiologiczny (wrzesień 2025)

Wszystkie archiwalne numery OSOZ Statystyki znajdziesz na zakładce POBIERZ.