Co nowa Minister Zdrowia sądzi o digitalizacji medycyny?

Jolanta Sobierańska-Grenda, Prezes Zarządu „Szpitali Pomorskich” to nowa minister zdrowia. Co sądzi o cyfryzacji ochrony zdrowia? Przypominamy jej niedawną wypowiedź dla czasopisma OSOZ.

W skrócie: 7 opinii Jolanty Sobierańskiej-Grendy o e-zdrowiu

1. Polska jest liderem cyfryzacji usług medycznych. Polska wyróżnia się na tle Europy pod względem wdrożeń takich rozwiązań jak e-recepty, e-skierowania czy portale pacjenta, co przekłada się na rosnące zainteresowanie cyfrowymi narzędziami w placówkach ochrony zdrowia.

2. Ewolucyjny, a nie rewolucyjny model wdrażania sprawdza się najlepiej. Sukces digitalizacji wynika z etapowego wprowadzania usług w ramach centralnego systemu, co umożliwia lepsze przygotowanie technologiczne i organizacyjne placówek.

3. W cyfryzacji kluczowe są nowe projekty krajowe i unijne. W 2025 roku kluczowe będą projekty takie jak Europejska Przestrzeń Danych Zdrowotnych, rozwój usług telemedycznych, centralnej e-rejestracji oraz inwestycje w cyberbezpieczeństwo.

4. Sektor zdrowia stoi przez wyzwaniami demograficznymi i finansowymi. Starzejące się społeczeństwo i niedobór specjalistów, a także niepewność finansowania ze strony NFZ, wymagają wdrażania cyfryzacji z uwzględnieniem jakości opieki i efektywności systemowej.

5. Potrzebujemy regulacji prawnych dotyczących AI. Choć sztuczna inteligencja (AI) ma ogromny potencjał w diagnostyce i leczeniu, jej szersze wykorzystanie w Polsce jest ograniczane przez brak krajowych regulacji, mimo istnienia unijnego AI Act.

6. Placówki zdrowia powinny stawiać na infrastruktury IT i systemów analizy danych. Szpitale Pomorskie inwestują w nowoczesne systemy klasy CIS, robotykę medyczną, diagnostykę obrazową oraz rozwiązania do długoterminowego przechowywania i przetwarzania danych.

7. Cyfryzacja nie może wykluczać. Nadal istnieją istotne bariery cyfryzacji, jak brak interoperacyjności systemów czy ryzyko wykluczenia cyfrowego osób starszych. Te kwestie powinny być priorytetowe w cyfryzacji na najbliższe lata.

Priorytetem centralna e-rejestracja

Polska na tle innych krajów Europy jest jednym z liderów w zakresie cyfryzacji sektora usług medycznych, co ma swoje odniesienie m.in. we wzroście zainteresowania placówek medycznych elektronicznymi narzędziami zapewniającymi dostęp do danych zdrowotnych, portali pacjenta, e-recept, e-skierowań itd.

Jako sukces procesów digitalizacji ochrony zdrowia można uznać stopniowy, a nie rewolucyjny sposób wdrażania kolejnych usług elektronicznych w ramach centralnego systemu ochrony zdrowia. Takie podejście pozwala zarówno placówkom leczniczym, jak i dostawcom technologii na wypracowanie optymalnych ścieżek wdrożeń. Mocno oczekiwanym rozwiązaniem jest będąca obecnie w trakcie pilotażu usługa centralnej e-rejestracji. Ministerstwo Zdrowia określiło ramy czasowe etapów realizacji usługi, która dla wszystkich zakresów świadczeń w całej Polsce planowana jest dopiero na rok 2029.

Z zadowoleniem przyjmowane są również prowadzone już prace związane z Europejską Przestrzenią Danych Zdrowotnych, w swoim założeniu równie mocno powiązaną z takimi zagadnieniami jak wykorzystanie sztucznej inteligencji w diagnostyce oraz bezpieczeństwo i odporność systemów/danych (implementacja dyrektywy NIS2).

Stawiam na rozwój cyberbezpieczeństwa i telemedycynę

Oczywiście w tak skomplikowanym środowisku, ważną kwestią zawsze pozostaje równowaga pomiędzy innowacyjnością, a dbałością o pacjenta i personel, jakością świadczonych usług, zwłaszcza w obliczu obaw o płynność finansowania Narodowego Funduszu Zdrowia. Równie istotny jest trend demograficzny Polski – zarówno w odniesieniu do starzenia się naszego społeczeństwa, jak i w odniesieniu do rynku pracowniczego, gdzie zauważalny jest coraz mniejszy zasób specjalistów.

Rok 2024 w perspektywie rozwoju usług elektronicznych Szpitali Pomorskich Sp. z o.o., to czas w dużej mierze finalizowania poważnego wdrożenia polegającego na wymianie informatycznych systemów szpitalnych (w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego – projekt wojewódzki „Pomorskie e-Zdrowie”), zaangażowania się w nowe wyzwania w zakresie budowy kompetencji Regionalnego Centrum Medycyny Cyfrowej (grant ABM), wdrożeń z zakresu podniesienia poziomu cyberbezpieczeństwa i ciągłości działania dla infrastruktury oraz systemów szpitalnych, rozwoju usług telemedycznych oraz centralnej rejestracji telefonicznej.

Prowadzimy również prace koncepcyjne dla przyszłych wdrożeń IT, jednak z założeniem montażu finansowego wykorzystującego dostępność środków zewnętrznych (KPO, FEP).

AI ma duży potencjał, ale brakuje regulacji dla ochrony zdrowia

Swoją przewagę technologiczną w 2025 r. chcemy w dalszym ciągu budować na stosowaniu w działalności podstawowej narzędzi wspomagających kliniczne procesy leczenia (np. rozwiązania systemowe klasy CIS, rozwiązania analizy danych klinicznych), rozwój robotyki medycznej, poszerzenie palety narzędzi diagnostyki oraz nowych metod leczenia (PET-CT). W niektórych z tych obranych priorytetów rozwoju pojawiają się założenia wspomagania w oparciu o metody uczenia maszynowego oraz sztucznej inteligencji.

Cały czas jednak oczekujemy na polskie regulacje dotyczące wykorzystania sztucznej inteligencji w medycynie, pomimo obowiązywania już rozporządzenia AI Act. Ważną ścieżką rozwoju, która jest brana pod uwagę w przypadku „Szpitali Pomorskich”, jest możliwość skupienia się na cyfryzacji zmierzającej w kierunku „wirtualnej diagnostyki wstępnej” naszych pacjentów, chociażby w celu przyspieszenia procesu leczenia.

Innym istotnym aspektem rozwojowym z zakresu IT stającym przed placówkami szpitalnymi naszej spółki jest i będzie rozwój systemów gromadzenia i archiwizacji danych przetwarzanych w naszych systemach informatycznych. Stale rosnący wolumen danych (repozytoria EDM, diagnostyczne dane obrazowe, dane analityczne, kadrowe i finansowe) stawia przed nami w kolejnym roku zadanie znalezienia i wdrożenia zintegrowanego środowiska składowania długoterminowego danych, którego celem ma być z jednej strony otwarcie na ich masowe przetwarzanie dla celów badawczych i statystycznych, a z drugiej bezpieczne ich archiwizowanie.

Czytaj także: Debata OSOZ z ABM i IMiD – przestańmy się bać innowacji