“Zmiany w ochronie zdrowia będą szybsze niż myślimy”

Komputery kwantowe, AI, druk 3D, wirtualna rzeczywistość i 5G – technologie uważane do niedawna za futurystyczne bajki stają się rzeczywistością. To dopiero początek, jak twierdzą autorzy bestsellerowej książki The Future is Faster Than You Think.

Technologie rosną wykładniczo

O sztucznej inteligencji mówi się głośno od kilkudziesięciu lat, ale do tej pory była stosowana przez wąską grupę inżynierów i naukowców. Jednak gdy jesienią 2022 roku udostępniono ChatGPT, rozwój AI nabrał ogromnego przyspieszenia. Wszystko dzięki zjawisku konwergencji technologii, czyli łączenia się ze sobą niespokrewnionych rozwiązań w nową innowację. ChatGPT też jest efektem takiego przeplatania się różnych technologii, w tym m.in. wzrostu dostępności danych dzięki internetowi, pojawienia się nowych danych dostępnych publicznie w mediach społecznościowych, rozwoju mocy obliczeniowej komputerów, postępów prac nad algorytmami AI itd. Nawet popularność śmiesznych filmów z kotami pomogła sztucznej inteligencji nauczyć się rozpoznawania obrazów.

Przez lata rozwój AI nie był widoczny, ale stopniowo przyspieszał – algorytmy AI znajdowały zastosowanie w chatbotach do komunikacji na infoliniach, modelach prognostycznych wykorzystywanych przez meteorologów, badaniach naukowych nad szczepionką COVID-19, w prasie do pisania artykułów prasowych.

Tak samo jak silnik spalinowy stał się katalizatorem rewolucji w handlu, transporcie, produkcji czy rozrywce, również AI jest siłą napędzającą rozwój kolejnych przełomowych innowacji: od predykcji zdrowia do autonomicznych samochodów. Najlepszym przykładem jest liczba rozwiązań opartych na AI, która namnaża się od czasu premiery ChatGPT: od systemów malujących obrazy i piszących prace naukowe po boty zastępujące tradycyjne wyszukiwarki internetowe. Przełom lat 2022 i 2023 zapisze się w książkach historii jako punkt przeciążenia, od którego technologie AI zaczęły się rozwijać w tempie wykładniczym.

W 1995 roku AI mogła co najwyżej rozpoznawać kody pocztowe drukowane na kopertach, ułatwiając działanie poczty. W 2010 roku mogła już klasyfikować 43 znaki drogowe z dokładnością większą niż człowiek.

Innowacje powstają często z połączenia starszych wynalazków

Oprócz konwergencji, technologie mają tendencję do dyfuzji, czyli przenikania się. Technologia, która znajduje zastosowanie w jednym obszarze, jest często wchłaniania przez inne branże. Przykładem jest wirtualna rzeczywistość początkowo używana jedynie do gier komputerowych. Z czasem zaczęła służyć do trenowania pilotów, aż trafiła do ochrony zdrowia pomagając w terapii pacjentów z lękami. Odkąd w 2012 roku Facebook przejął firmę Oculus Rift za 2 mld USD, na rynku pojawiły się 234 nowe firmy VR, by po kilku latach zaczęła być ona dostępna w smartfonach, dzięki opracowaniu taniej nakładki za 5 dolarów.

Gdy różne technologie zaczynają się łączyć ze sobą i przenikać wzajemnie, powstają innowacje, których opracowanie nie byłoby możliwe bez udziału tych pojedynczych rozwiązań elementarnych. Przykładowo, roboty chirurgiczne są efektem postępów inżynierii komputerowej i materiałowej, sztucznej inteligencji, mechatroniki, telekomunikacji, digitalizacji danych. 

Peter Diamandis, Steven Kotler, „The Future is Faster Than You Think”

Technologie posiadające cechy konwergencji i dyfuzji cechuje szybkość i elastyczność wzrostu, których brakuje branżom działającym w analogowym świecie. A to prowadzi do zjawiska dysrupcji, czyli nagłego zaburzenia w dotychczasowych koncepcjach biznesowych. Sears, założony w 1886 roku gigant sprzedaży detalicznej, po 130 latach nie był w stanie wytrzymać konkurencyjnego, opartego na nowych technologiach, zwinnego modelu Amazona. Zamiast katalogów sprzedaży wysyłkowej, Amazon oferuje personalizowane doświadczenia zakupowe, gdzie algorytmy przewidują, co ewentualnie mogłoby nam się spodobać. Ubrania można już nawet przymierzać dzięki skanerom ciała dostępnym w aplikacjach mobilnych. Już niedługo towar dostarczy pod same drzwi dron albo autonomiczny samochód, z którego wyjdzie robot-kurier.

Dystrupcyjne technologie zaburzyły już przejazdy osobowe (Uber), hotelarstwo (Airbnb); wypierają z rynku biura podróży (internetowe portale wakacyjne), mikro handel (dostawa zakupów prosto do domu), kina (Netflix). W kolejce czekają kolejne branże. Tradycyjne szkoły ustąpią personalizowanej edukacji opartej na narzędziach AI do samodzielnej nauki. Farmy korzystające z najnowocześniejszych technologii bioinżynierii pozwolą produkować żywność taniej, zwiększając trwałość produktów, oszczędzając ilość zużywanej wody i minimalizując stosowanie nawozów i środków ochrony roślin.

Coraz doskonalsze technologie pozwolą nas chronić przed skutkami ocieplenia klimatu i klęskami żywiołowymi. Przykładowo, obrazowanie satelitarne pomaga śledzić pożary lasów. Opracowywane od 2018 roku przez NASA sieci neuronowe AI są w stanie wykryć dzikie pożary z 98-procentową dokładnością. Z kolei według badania przeprowadzonego przez McKinsey w 2018 roku, wdrożenie inteligentnych rozwiązań miejskich mogłoby potencjalnie zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych o 15 procent.

5G + AI + VR + Quantum = nowa ochrona zdrowia

Przyszłość ochrony zdrowia też jest bliżej niż mogłoby się wydawać. Na bazie postępów naukowych i technologicznych powstają innowacje, które szybko wnikają do praktyki lekarskiej i życia pacjentów. Jeszcze kilka lat temu mało kto wierzył, że w 2023 roku będziemy przepisywać aplikacje mobilne na receptę, pacjenci będą operowani z pomocą robotów zlokalizowanych tysiące kilometrów od chirurga, wizyty lekarskie online będą normą, a wirtualna rzeczywistość okaże się skutecznym środkiem uśmierzającym ból. Trwająca rozbudowa internetu dużych prędkości 5G napędzi dalszy rozwój telemedycyny, a modele językowe podobne do ChatGPT odpowiedzą na proste pytania pacjentów bez potrzeby interwencji lekarza. Adaptacja tych nowinek przyspiesza nie tylko w efekcie konwergencji i dyfuzji technologii. Ochrona zdrowia mierzy się z nieefektywnościami, niedoborami kadrowymi i zmianami demograficznymi. Jedno już wiemy: nowe wyzwania wymagają nowego podejścia. I to właśnie AI może okazać się iskrą dla rozwoju przełomowych rozwiązań, dzięki którym sektor zdrowia wyjdzie z nieustającego kryzysu.

Czytaj take: 76% Polaków już monitoruje swój stan zdrowia