Trend technologiczny nr 1 w ochronie zdrowia: AI

Formułuje się nowy porządek w ochronie zdrowia, gdzie AI na dobre wchodzi do gabinetu lekarskiego, a firmy takie jak Apple czy Google stają się neo-dostawcami usług profilaktyczno-medycznych – wynika z nowego raportu Future Today Institute.

Zmiany wywołane AI są niewyobrażalne

Po pierwszej fali transformacji cyfrowej ochrony zdrowia w 2020 roku wywołanej pandemią COVID-19, nadchodzi druga – tym razem silniejsza i dłuższa. To fala zmian, jakie niosą ze sobą dane oraz sztuczna inteligencja.

W marcu br. w życie weszła Europejska Przestrzeń Danych Zdrowotnych, na połowę 2025 roku Oracle zapowiada premierę nowej elektronicznej dokumentacji medycznej zasilanej sztuczną inteligencją, pierwsi dostawcy IT w Polsce jak KAMSOFT wprowadzają AI do systemów gabinetowych, jesienią możemy spodziewać się kolejnych funkcji zdrowotnych w premierowym inteligentnym zegarku Apple Watch 11, a OpenAI – twórca chatGPT – zapowiada agentów zdrowotnych. Coraz więcej danych medycznych gromadzonych jest w chmurze danych, co ułatwia ich wymianę oraz przetwarzanie. W efekcie, rozproszony dotąd ekosystem danych zdrowotnych powoli się scala.

Profilaktyka staje się domeną firm technologicznych, a nie placówek zdrowia

2025 rok będzie rokiem dwóch fundamentalnych zmian w ochronie zdrowia. Pierwsza z nich to szybka popularyzacja sztucznej inteligencji w pracy lekarzy wszystkich specjalności. AI od lat wykorzystywana w radiologii, wchodzi do medycyny rodzinnej, pomagając lekarzom w analizie danych i podejmowaniu decyzji klinicznych.

Druga to przejmowanie przez firmy technologiczne roli dostawców usług profilaktycznych. Apple rozpoczął największe w historii wirtualne badanie kliniczne, które ma sprawdzić, jak inteligentny zegarek albo smartfon mogą jeszcze bardziej pomóc w zarządzaniu zdrowiem, a ChatGPT powoli wchodzi w rolę punktu pierwszego kontaktu dla osób poszukujących porad zdrowotno-profilaktycznych. Niszą zaniedbaną przez klasyczną ochronę zdrowia, czyli życie z chorobą przewlekłą, zagospodarowują startupy oferujące platformy oraz aplikacje z terapiami cyfrowymi.

Ale na horyzoncie są też czarne chmury – z każdym rokiem rośnie liczba ataków cybernetycznych na podmioty zdrowia i będzie ich coraz więcej. Szpitale i przychodnie będą zmuszone zainwestować dużo więcej pieniędzy w ochronę danych. To koszt korzyści, jakie niesie ze sobą cyfryzacja. Telemedycyna będzie konsekwentnie umacniała swoją pozycję w efekcie modyfikacji oczekiwań społecznych i wyzwań związanych z dostępnością usług medycznych.

Nagrodzony Noblem w 2024 roku AplhaFold 3 od Google DeepMind to z kolei symbol ewolucji w przemyśle farmaceutycznym. Już wkrótce możemy się spodziewać doniesień o lekach czy terapiach opracowywanych z pomocą AI.

6 zmian transformacyjnych w 2025 roku

1. Ochrona zdrowia pod zmasowanym atakiem hakerów

Wraz z rosnącym wykorzystaniem technologii cyfrowych w medycynie, rośnie zagrożenie atakami cybernetycznymi. Na to nakłada się destabilizacja sytuacji geopolitycznej. Rosyjskie grupy hakerów atakują nie dla pieniędzy, ale aby zakłócać działalność państw i wywołać strach w społeczeństwie.

W ciągu ostatnich 5 lat liczba naruszeń danych w sektorze zdrowia wzrosła o 239%. Cyberprzestępcy celują w szpitale i placówki medyczne. Przykładowo, w marcu br. ofiarą hakerów padł szpital MSWiA w Krakowie. Szacuje się, że koszty tego cyberataku będą liczone w milionach złotych.

2. Niektóre usługi medyczne są już częściej świadczone telemedycznie niż stacjonarnie

Z każdym rokiem rośnie popularność usług telemedycznych. W takich obszarach jak wizyty kontrolne i wystawienie recepty dla pacjentów przewlekłych ze stabilnym przebiegiem choroby, ich liczba jest już większa niż klasyczne wizyty osobiste. Na rynku jest coraz więcej tanich urządzeń umożliwiających monitorowanie zdrowia na odległość, co z kolei prowadzi do przesuwania się opieki z gabinetu lekarskiego do domu. Choć skalowanie tego typu modeli opieki zajmie jeszcze kilka lat, trend jest jednoznaczny. Inteligentne zegarki mierzą coraz więcej parametrów zdrowia – takich, które kilka lat temu można było wykonać tylko w laboratorium.

3. Nowe technologie diagnostyczne

Diagnostykę medyczną zalewa fala innowacji: biosensory, diagnostyka molekularna, testy domowe, algorytmy do predykcji zdrowia. Nowe technologie umożliwiają szybkie wykrywanie chorób na wczesnym etapie, a sztuczna inteligencja pozwala nawet przewidywać rozwój chorób na podstawie analizy danych z elektronicznej dokumentacji medycznej. W USA popularność zdobywa test krwi Gallena obiecujący diagnostykę 50 rodzajów nowotworów na podstawie badania krwi. W Polsce Centrum e-Zdrowia zapowiada uruchomienie Platformy Usług Inteligentnych, czyli biblioteki algorytmów AI.

4. Medycyna personalizowana i terapie genowe

Dostępność danych z elektronicznej dokumentacji medycznej oraz badań molekularnych prowadzi do upowszechnienia indywidualizowanych terapii lekowych. Z kolei chatboty i agenci AI odegrają przełomową rolę w personalizacji profilaktyki. Pożegnamy ogólne wskazówki dotyczące żywienia i aktywności fizycznej „dla wszystkich” na rzecz porad dopasowanych do trybu życia i danych z EDM, dostępnych prosto ze smartfona. W Europie już trzy kraje refundują cyfrowe terapie w postaci certyfikowanych aplikacji zdrowotnych, a kolejne interesują się wdrożeniem podobnego rozwiązania.

5. Pacjent w nowej roli odpowiedzialnego gospodarza swojego zdrowia

Dostęp do nowych technologii powoduje, że pacjenci samodzielnie realizują nowe zadania związane ze zdrowiem i profilaktyką, które wcześniej wykonywała placówka medyczna: od zarządzania terminami wizyt po szukanie informacji ułatwiających poruszanie się po systemie zdrowia. W Polsce ta świadomość rośnie wraz z dostępem do danych medycznych na Indywidualnym Koncie Zdrowotnym. Centrum e-Zdrowia zapowiada, że IKP wkrótce wzbogaci się o funkcje profilaktyczne.

6. Automatyzacja w gabinecie lekarskim

Jedynym przełomem technologicznym ostatnich dwóch dekad dla lekarzy POZ była zamiana papierowych kartotek na elektroniczne. Miała ułatwić dostęp do danych, ale stała się synonimem rosnących obciążeń administracyjnych. Dzięki AI, EDM poszerzana jest o funkcje automatyzujące pracę. Dane pacjenta mogą być integrowane z różnych źródeł, podsumowywane i wstępnie analizowane. Elektroniczna dokumentacja medyczna nie musi być już wpisywana z klawiatury, ale coraz częściej jest efektem transkrypcji i obróbki zapisów rozmowy lekarza z pacjentem. Podczas każdej wizyty, AI może zestawić dane pacjenta z najnowszymi wynikami badań klinicznych i opracowań naukowych, aby lekarz mógł dobrać najlepszą ścieżkę terapeutyczną.

Czytaj także: Gadżety elektroniczne i innowacje dla zdrowia Targów CES 2025