To było ważne w październiku: regulacje, polityka i e-zdrowie

Wszyscy się zastanawiają, kto przejmie stery w Ministerstwie Zdrowia. Jedno jest pewno – osoba ta nie będzie miała łatwego startu. Oprócz tego: recepta na ruch w mojeIKP, nowy portal o chorobach rzadkich, raport o AI, współpraca GIF z Allegro itd.

Aleksandra Kurowska, redaktor naczelna Cowzdrowiu.pl

Na giełdzie nazwisk potencjalnych kandydatów na szefa resortu zdrowia są osoby, które na Miodowej za rządów PO-PSL już były jak i nowe. Ale podobno nikt – poza ewentualnie Lewicą – do tego stanowiska się nie spieszy.

Niektórzy uważają wręcz, że brak kandydata ma obniżyć oczekiwania społeczne. Może i tak być, choć przede wszystkim chodzi o pieniądze. Budżet państwa jest w nienajlepszym stanie, a oczekiwane w zdrowiu zmiany będą kosztować.

Ponadto zalew legislacji i częste zmiany ustaw jeszcze bardziej skomplikowały system niż było to kiedyś, zwłaszcza w zakresie finansów i sieci. Do tego nowy minister będzie musiał podjąć z rządem trudne decyzje dotyczące np. kształcenia na uczelniach niespełniających wymogów. Czy zostawić na lodzie studentów, którzy zainwestowali pieniądze? Czy dociskać i dopłacać, by się doposażyły, choć bez interwencji kadrowych raczej się to nie uda? To jedno z bardzo wielu pytań. Problem mogą mieć studenci kierunków lekarskich na uczelniach, które otrzymały negatywną opinię Polskiej Komisji Akredytacyjnej (PKA). Co ciekawe, w ostatnich dniach października ktoś na stronie PKA zmienił adres linku, tak by nie można było trafić na negatywne opinie z wymienionymi mankamentami programów studiów nowych uczelni, ale Porozumienie Rezydentów te dokumenty wcześniej ściągnęło, a także prześledziło tak stronę, by wskazać ich lokalizację.

Prawo

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że przepisy krajowe, nawet w celu ochrony interesów gospodarczych lekarzy prowadzących, nie mogą obciążać pacjenta kosztami pierwszej kopii jego dokumentacji medycznej. Co więcej, pacjent ma prawo uzyskać pełną kopię dokumentów znajdujących się w jego dokumentacji medycznej, jeżeli jest to konieczne do zrozumienia zawartych w tych dokumentach danych osobowych.

E-zdrowie

Choć choroby rzadkie, jak sama nazwa wskazuje, występują nieczęsto, to jest ich wiele i przez to, jako grupa, obejmują 2-3 mln Polaków. Bywa, że pacjentów w skali kraju jest kilku czy kilkunastu, a bywa, że tysiące. Ministerstwo Zdrowia uruchomiło platformę „Choroby Rzadkie” (chorobyrzadkie.gov.pl), która ma ułatwić dostęp do wiarygodnego źródła informacji o objawach, diagnostyce, leczeniu. To element realizacji Planu Dla Chorób Rzadkich.

W trakcie Konferencji “Zmiany w Ochronie Zdrowia 2023” oficjalnie ukazał się “Przegląd AI – to nie Science Fiction”. Dokument stworzony we współpracy Koalicji AI w zdrowiu, Polskiej Federacji Szpitali oraz zespołu ekspertów w dziedzinie zdrowia zawiera przykłady najnowszych technologii rozwijanych w Polsce. Jak informują autorzy raportu, rola technologii w współczesnej medycynie nieustannie rośnie, a sztuczna inteligencja przestała być jedynie przedmiotem planów i marzeń. Dzięki innowacjom można przyspieszać procesy diagnozowania, leczenia pacjentów oraz efektywnie zarządzać zasobami i kosztami w placówkach medycznych. O raporcie piszemy tutaj.

Pilotaże

Ruszył pilotaż programu „Recepta na Ruch”. Składa się on z 2 modułów: ćwiczeń i diety. Obejmuje treningi stacjonarne prowadzone przez fizjoterapeutę, samodzielne ćwiczenia przy pomocy instruktaży w aplikacji mojeIKP, a dodatkowo zalecenia żywieniowe w Internetowym Koncie Pacjenta i od dietetyka. Jeśli fizjoterapeuta uzna to za potrzebne, do pakietu dołączona będzie konsultacja z psychologiem. Dla kogo jest ten program? Dla osób, które skończyły 25 lat, czyli teoretycznie uprawnionych jest 28 mln Polaków. Ale przewidziano, że skorzystać będzie z niego mogło 15 tys. osób.

Nowym pilotażem będzie świadczenie kompleksowej opieki nad świadczeniobiorcą z wczesnym zapaleniem stawów. Celem programu jest przede wszystkim poprawa dostępu do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej przez wprowadzenie kompleksowej diagnostyki najczęstszych zapalnych chorób reumatycznych wraz z możliwością kompleksowego oraz koordynowanego procesu leczenia w okresie 12 miesięcy. Pilotaż będzie realizować 15 ośrodków. 

Leki

MZ i NFZ wydało przepisy umożliwiające finansowanie wykonywania szczepień w aptekach. Dostępne będą trzy: przeciwko grypie, COVID-19 oraz pneumokokom, tylko dla osób dorosłych. Stawka 31,67 zł obejmuje samodzielne dokonanie kwalifikacji przez farmaceutę, wykonanie zalecanego szczepienia ochronnego, wpis w elektronicznej Karcie Szczepień potwierdzający kwalifikację do szczepienia i jego wykonanie, a w przypadku szczepień ochronnych przeciw COVID-19 – przekazanie informacji dotyczących szczepień ochronnych do systemu Centralnej e-rejestracji.

Światło dzienne ujrzał raport, o którym szeptano od wielu miesięcy – NIK opisał sprawę wadliwych szczepionek przeciwko COVID-19, nad którymi miał nie panować GIF i MZ (nie wycofano partii, nie było do końca wiadomo gdzie trafiły). Problemy dotyczyły też m.in. magazynowania i dostarczania szczepionek. Wśród krytycznych zaniedbań wskazano m.in. przecinanie taśmy zabezpieczającej opakowanie, a tym samym niezapewnienie bezpieczeństwa produktu podczas przechowywania w hurtowni, brak weryfikacji pakowania szczepionek w sposób zabezpieczający je przed uszkodzeniem w trakcie transportu oraz niezapewnienie dostarczania szczepionek osobom upoważnionym do ich odbioru (pewnie część czytelników pamięta zmarnowane partie, gdy kurierzy zostawili szczepionki po prostu na portierni centrum medycznego, co spowodowało przerwanie tzw. zimnego łańcucha). Co do samych wad, o których informowały unijne instytucje, ale na polskim rynku nie mówiono, to według GIF do takiej sytuacji nie doszło, a szczepionki z wadą jakościową nigdy nie trafiły do Polski.  

NIK zauważa m.in., że do przyjęcia przez pacjentów dopuszczono serię szczepionek (ponad 117 tys. dawek) podejrzanych o wystąpienie wady jakościowej.  GIF podkreśla z kolei, że dla serii XD955, którą przyjmowali polscy pacjenci, nigdy nie została stwierdzona wada jakościowa.

Mimo obostrzeń, sprzedaż leków na różnych portalach kwitnie. GIF zacznie współpracę z jednym z nich – a dokładniej z Allegro. – W dobie rosnących w siłę usług e-commerce kontrola nad sprzedażą produktów leczniczych online jest wyzwaniem. Dostrzegając potencjał dla rozwoju nielegalnych praktyk z tym związanych, Główny Inspektorat Farmaceutyczny we współpracy z Allegro rozpoczyna akcję edukacyjną skierowaną do właścicieli sprzedażowych platform internetowych i do pacjentów – poinformowała w komunikacie inspekcja.

Z zagranicy warto wspomnieć, że Belgia, w ślad za Wielka Brytanią, chce tymczasowo zakazać stosowania przeciwcukrzycowego Ozempicu firmy Novo Nordisk w leczeniu odchudzania ze względu na niedobory leku – oznajmił belgijski minister zdrowia. W Polsce były takie pomysły, ale w praktyce się nie przyjęły, więc deficyty są nadal. A Polski GIF ostrzegł, że w niektórych krajach UE, w legalnym łańcuchu dystrybucji, pojawiły się fabrycznie napełnione wstrzykiwacze, fałszywie oznaczone jako lek ozempic. Fałszywki oznaczone są etykietami w języku niemieckim.

Kadry

Krajowym Konsultantem w dziedzinie chorób płuc została dr n. med. Małgorzata Czajkowska-Malinowska. Na co dzień pracuje jako Koordynator Oddział Chorób Płuc i Niewydolności z Pododdziałem NWM i Pododdziałem Zaburzeń Oddychania w Czasie Snu. Jest też Kierownik Centrum Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc i Niewydolności Oddychania Kujawsko-Pomorskiego Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy.

W dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej funkcję konsultanta krajowego objęła dr n. farm Monika Jabłonowska (Medyczne Laboratorium Diagnostyczne, Warszawa), z kolei w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego konsultantem krajowym została 6 września mgr Barbara Syrek (Wojewódzkim Szpitalu Podkarpackim im. Jana Pawła II w Krośnie (Oddział Dzienny Psychiatryczny).

Czytaj także: Nowy raport WHO o e-zdrowiu. Strategie są, brakuje działań