Raport Uniwersytetu Stanforda: AI już wyprzedziła ludzi

Wszyscy mówią, że AI to rewolucyjna technologia. Ale co to oznacza? Tego dowiadujemy się z raportu „AI Index 2025” opublikowanego przez Uniwersytet Stanforda. Wnioski zachwycają i zatrważają: AI prześcignęła lekarzy w diagnozie, informatyków w programowaniu, grafików w szybkości tworzenia filmów i obrazów. A do tego koszt modeli AI spadł 280-krotnie. Ale spokojnie: złożone rozumowanie nadal pozostaje domeną człowieka.

W ciągu ostatniego roku AI przełamała kolejne bariery, które wydawały się dla niej nieosiągalne: Nauczyła się programowania i matematyki, coraz lepiej rozumie język człowieka, przeprowadza wywiad jak lekarz. Potrafi łączyć ze sobą informacje z różnych źródeł i błyskawicznie namierzać korelacje, przykładowo między stylem życia a chorobami.

AI będzie bazową technologią dla medycyny

Po raz pierwszy naukowcy Uniwersytetu Stanforda są zdania, że zastosowanie AI w medycynie nie ma już charakteru eksperymentalnego czy uzupełniającego, ale staje się ona niezbędną, fundamentalną technologią.

Model o1 firmy OpenAI osiągnął w 2024 r. dokładność 96,0% w teście porównawczym MedQA (Medical Question Answering), czyli o 5,8 punktu procentowego (p.p.) więcej w stosunku do poprzedniego rekordu. Od 2022 r. dokładność wnioskowania klinicznego wzrosła o ponad 28 p.p. GPT-4 przewyższył lekarzy w diagnozowaniu złożonych przypadków osiągając 96% skuteczności. A mówimy ciągle o starym już modelu – zaprezentowany w sierpniu br. GPT-5 jest jeszcze wydajniejszy i do tego wyróżnia się zredukowanym z 15,8% do 1,6% poziomem halucynacji, a więc 10-krotnie mniejszym.

Modele AI przewyższają obecnie radiologów w wykrywaniu nowotworów i przewidywaniu ryzyka śmiertelności pacjentów. Dobra wiadomość jest taka, że najlepsze wyniki osiągnięto dzięki współpracy ludzi i AI – w tym kierunku powinien podążać rozwój tej technologii w ochronie zdrowia, aby człowiek zawsze był elementem procesu podejmowania decyzji.

W połowie 2025 roku, lista algorytmów AI dopuszczonych do stosowania przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) wydłużyła się do 1247 pozycji. Dla porównania, w 2015 r. było ich zaledwie 6. Z tego 956 stosowanych jest w radiologii, a 116 – kardiologii. Na kolejnych miejscach są neurologia (56), anestezjologia (22) i hematologia (19).

W 2024 r. w medycynie pojawiła się nowa fala specjalistycznych modeli generatywnej AI. Google wypuścił Med-Gemini dostosowany do potrzeb opieki zdrowotnej. Swoją premierę miały modele do echokardiografii (EchoCLIP), radiologii (ChexAgent) czy okulistyki (VisionFM). Ich zaletą jest to, że zostały wytrenowane na danych z danej specjalizacji i dlatego są dokładniejsze w działaniu.

AI w medycynie zaczyna brakować danych, bo te są zamknięte w lokalnych bazach. Ale i tu pojawiło się nowe rozwiązanie – dane syntetyczne generowane przez AI już pomagają w pracach nad nowymi lekami i badaniami nad determinantami zdrowia. Właśnie w tych dziedzinach tradycyjna medycyna często odbijała się od ściany braku danych. Generowane sztucznie dane mogą okazać się asem w rękawie.

AlphaFold 3 – model stworzony przez DeepMinf do przewidywania struktury białek z niezwykłą precyzją – otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Przypomnijmy, że AI triumfował dwukrotnie, bo Nobla z dziedziny fizyki dostali też Geoffrey Hinton i John Hopfield za pionierskie prace nad sieciami neuronowymi.

Wraz z rosnącymi możliwościami AI w medycynie rośnie też zainteresowanie etycznymi metodami tworzenia i wdrażania sztucznej inteligencji. Liczba publikacji dotyczących etyki AI w medycynie wzrosła prawie czterokrotnie, z 288 w 2020 roku do 1031 w 2024 roku. Najczęściej poruszanymi tematami są kwestie równego dostępu do AI, prywatności i odpowiedzialności w pracy klinicznej.

AI pokonuje kolejne bariery i napędza robotykę

Poza medycyną, AI pobija kolejne rekordy także w innych dziedzinach. W testach wiedzy ogólnej w wielu językach (MMMU, Massive Multitask Multilingual Understanding), wydajność AI wzrosła o 18,8 p.p., z 4.3% w 2023 r. do 53.1% w 2024 r. Z kolei w teście oceniającym rozumowanie naukowe na poziomie studiów magisterskich, wyniki AI wzrosły aż o 48,9 p.p.

Ale największe wrażenie robią postępy w programowaniu. W teście SWE-bench (Software Engineering Benchmark), który obejmuje rzeczywiste zadania programistyczne, AI zanotowała wzrost skuteczności z 4,4% w 2023 r. do 71,7% w 2024 r. To wszystko dzięki rosnącej umiejętności rozwiązywania złożonych problemów.

Przyspieszenie AI oznacza też przyspieszenie rozwoju innych technologii. Po drogach USA porusza się już kilka tysięcy autonomicznych samochodów. Robotaksówki Apollo Go koncernu Baidu przewożą pasażerów po wielu miastach Chin, a w Kalifornii na drogach jeździ ponad 300 taksówek bez kierowcy w ramach szybko rosnącej floty Waymo.

Za tym rosną prywatne inwestycje w AI – w USA prawie dwukrotnie, z 67,2 mld USD w 2023 roku do 109,1 mld USD w 2024 roku.

Wykorzystanie AI w przedsiębiorstwach wzrosło z 55% w 2023 r. do 78% w 2024 r. Firmy deklarują wymierne korzyści w takich obszarach, jak obsługa klienta, marketing, logistyka i inżynieria oprogramowania. Badania wskazują, że sztuczna inteligencja zwiększa produktywność oraz pomaga zmniejszyć różnice w umiejętnościach między doświadczonymi i mniej doświadczonymi pracownikami.

Walka gigantów AI: USA kontra Chiny

Dominującym producentem światowej klasy modeli sztucznej inteligencji pozostaje USA, ale Chiny szybko zmniejszają różnice w wydajności. W 2024 r. instytucje amerykańskie opublikowały 40 modeli o dużym znaczeniu, Chiny – 15, a Europa – 3. Chińskie modele są już tak samo dobre jak amerykańskie. Ale to Chiny przodują pod względem liczby zgłoszeń patentowych dotyczących AI: Aż 69,7% światowej liczby patentów AI należy do Chin. Jest to zapowiedź dużych przemian geopolitycznych związanych z dominacją gospodarczą napędzaną sztuczną inteligencją.

To, co niepokoi, to rosnąca koncentracja AI w rękach prywatnych. W 2024 r., prawie 90% najlepiej działających modeli AI zostało opracowanych przez firmy prywatne. W 2023 r. było to 60%.

Generatywna AI szybko upowszechnia się w społeczeństwie. Przykładowo, z ChatGPT korzysta już ok. 300 mln osób miesięcznie. Rosnąca liczba użytkowników powoduje zmianę opinii na temat AI. I to na korzyść. W globalnym badaniu z 2024 r., 55% respondentów uznało sztuczną inteligencję za bardziej korzystną niż szkodliwą (+2 p.p. w porównaniu z 2022 r.). Największy entuzjazm nadal panuje w Chinach (83%), Indonezji (80%) i Tajlandii (77%).

AI to technologia, która zmienia świat

Kolejny warty odnotowania fakt: Sztuczna inteligencja staje się tańsza i bardziej dostępna, bo drastycznie spadają koszty korzystania z zaawansowanych modeli generatywnej AI. To dobra informacja dla ośrodków naukowych czy start-upów pracującymi nad innowacjami AI dla medycyny. Przykładowo, koszt uruchomienia modelu o wydajności podobnej do GPT-3.5 spadł z 20 dolarów za milion tokenów (koniec 2022 roku) do zaledwie 0,07 dolara (październik 2024 roku). To 280-krotnie mniej.

Do tego mniejsze modele, takie jak Phi-3-mini firmy Microsoft (3,8 mld parametrów), dorównują obecnie wydajnością modelom ponad 100 razy większym.

Autorzy Raportu AI Index 2025 są pewni, że jesteśmy w historycznym punkcie zwrotnym rozwoju AI. Świadczy o tym bezprecedensowy wzrost wydajności i to, jak szybko AI jest w stanie zastępować kolejne zawody. Jeszcze 2–3 lata temu informatycy byli rozchwytywani na rynku, a dzisiaj AI jest w stanie ich zastąpić. Raport nie obejmuje jeszcze zaprezentowanego w sierpniu br. modelu GPT-5, który posiada jeszcze lepsze mechanizmy rozumowania, w tym opcję tzw. długiego myślenia dającą bardziej dogłębne odpowiedzi.

Ale AI to nie tylko technologia, ale i siła, która doprowadzi do nowych odkryć w medycynie, zmian na mapie geopolitycznej (czytaj: rosnąca siła Chin), niepokojów społecznych (zanik niektórych zawodów). Przed państwami na całym świecie duże wyzwanie, aby na rewolucji AI skorzystali wszyscy.

Czytaj także: Pobierz bezpłatnie raport specjalny o AI w ochronie zdrowia (242 strony)