AML w Polsce. Służby ratunkowe zlokalizują dzwoniącego na 112


AML pozwoli na dokładną, mobilną lokalizację osób wzywających pomocy
AML pozwoli na dokładną, mobilną lokalizację osób wzywających pomocy

Rusza budowa długo oczekiwanego mobilnego systemu lokalizacji Advanced Mobile Location (AML). Ma być gotowy w 2027 roku i kosztować 33 mln zł. Jak pomoże służbom ratunkowym i pacjentom?

Dzwoniąc pod numer ratunkowy 112 osoba wzywająca pomocy musi podać dyspozytorowi informacje o lokalizacji. Jeśli zdarzenie ma miejsce w domu albo mieście, wystarczy ulica i numer domu. Problem pojawia się w razie wypadków i stanów zagrożenia życia w mniej zurbanizowanych obszarach. W stresie i emocjach opisanie miejsca pobytu może być niemożliwe; sytuacja jest krytyczna, gdy wzywający pomocy jest także poszkodowanym i trudno nawiązać z nim kontakt albo jest w szoku. To prowadzi do opóźnienia pomocy, kiedy każda sekunda decyduje o życiu i zdrowiu.

Co to jest i jak działa system AML?

AML to technologia, która automatycznie aktywuje się podczas połączenia na numer alarmowy 112, wykorzystując wbudowane w smartfony funkcje lokalizacyjne, takie jak GPS, Wi-Fi czy dane z sieci komórkowej. W ten sposób dyspozytor numeru alarmowego otrzymuje informacje o miejscu pobytu z dokładnością do kilku metrów, zarówno na otwartej przestrzeni, jak i w pomieszczeniach. Informacje o lokalizacji mogą być przekazywane kilkukrotnie w trakcie trwania połączenia, pozwalając śledzić ewentualne przemieszczanie się osoby potrzebującej pomocy.

Według danych Komisji Europejskiej, AML pozwala skrócić czas dotarcia pomocy o średnio 30 sekund. Dzięki AML można zaoszczędzić od 14 do 45 sekund na każde połączenie alarmowe i poprawia dokładność lokalizacji od 4,6 do 17,9 razy. Te same dane sugerują, że liczba ofiar wypadków, w których AML ma krytyczne znaczenie dla uratowania życia lub zmniejszenia skali obrażeń, wynosi od 5,3 do 18,7 na każde 100 000 połączeń na numer alarmowy w ciągu pierwszych 9 lat po wdrożeniu.

Kolejną zaletą jest fakt, że dyspozytor mający dostęp do danych AML może szybko udzielić pomocy, nawet jeśli osoba dzwoniąca odłoży telefon np. w sytuacji konieczności niesienia pomocy na miejscu.

  • Po obliczeniu lokalizacji urządzenia, smartfon automatycznie wysyła wiadomość SMS z szacowaną lokalizacją do dyspozytora. SMS jest wysyłany w tle, podczas gdy dzwoniący rozmawia z organizacją służb ratunkowych.
  • Nie jest konieczna aktywacja AML w telefonie, bo jest to funkcja wbudowana w system operacyjny.
  • Nawet jeśli usługi lokalizacji w telefonie zostały wyłączone, AML tymczasowo aktywuje usługę lokalizacji na czas trwania połączenia alarmowego.
  • Obliczenie i wysłanie lokalizacji osoby dzwoniącej trwa ok. 25 sekund lub krócej.
  • Po zakończeniu połączenia alarmowego usługa AML jest dezaktywowana.
  • AML nie jest oddzielną technologią w telefonie, ale funkcją wbudowaną w system operacyjny i korzystającą z usług lokalizacyjnych wykorzystywanych także przez inne aplikacje.

AML w Europie

Wprowadzenie AML w Polsce jest zgodne z dyrektywą Europejskiego Kodeksu Łączności Elektronicznej, która nakłada na państwa członkowskie obowiązek implementacji tego rozwiązania.

AML zostało wdrożone w większości państw w Europie (źródło: EENA)
AML zostało wdrożone w większości państw w Europie (źródło: EENA)

Ze sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego w sprawie skuteczności wdrożenia jednolitego europejskiego numeru alarmowego „112” z grudnia 2024 roku wynika, że dotychczas 15 państw UE zgłosiło dostępność pochodzącej z urządzenia telefonicznego lokalizacji osoby wykonującej połączenie, w tym z pomocą rozwiązania zaawansowanej lokalizacji mobilnej AML.

System nie działa jednak tak jak powinien. Nawet jeśli AML zostało wdrożone, nawet w 60% przypadków służby ratunkowe nie mogą z niego – z różnych przyczyn – skorzystać. Funkcje AML mają od 2016 roku telefony komórkowe oparte na systemie Android (począwszy od wersji 4.1), a urządzenia Apple (począwszy od iOS 11.3) – od 2018 roku.

Problemem pozostaje też działanie systemu podczas pobytu za granicą. Choć AML jest stosowany w 25 państwach członkowskich, Islandii i Norwegii, tylko 8 państw członkowskich potwierdziło, że lokalizacja pochodząca z urządzenia telefonicznego jest dostępna dla użytkowników końcowych korzystających z roamingu. Raport KE wskazuje też, że nadal nie jest wykorzystana opcja lokalizacji AML z pomocą wiadomości SMS, mimo że taka możliwość technicznie jest dostępna.

Ochrona prywatności i bezpieczeństwo danych w AML

System AML jest aktywowany tylko i wyłącznie podczas połączeń na numery alarmowe i nie może być użyty w inny sposób, np. do śledzenia osób. Dane lokalizacyjne są objęte tajemnicą telekomunikacyjną i są przekazywane służbom ratunkowym tylko na czas trwania połączenia. Po tym czasie informacje te są usuwane. Informacja o lokalizacji nie jest zapisywana w pamięci telefonu. AML praktycznie nie można dezaktywować. Nawet jeśli użytkownik, za pomocą opcji w telefonie wyłączy wszystkie usługi lokalizacyjne, AML aktywuje się automatycznie podczas połączenia z numerem alarmowym. Wynika to ze słusznego założenia, że w sytuacji zagrożenia życia, prywatność ma mniejszy priorytet niż udzielenie pomocy. Projekt wdrożenia AML w Polsce jest finansowany ze środków Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy 2021–2027. Z kwoty 32 673 112 zł, 79,71% to środki Unii Europejskiej, a 20,29% pochodzi z budżetu państwa. Umowę na budowę AML zawarł Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE) i Ministerstwo Cyfryzacji z Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC).