Od 2020 roku, sprzedaż antydepresantów wzrosła o 50%

W 2019 roku – przed pandemią COVID-19 – w polskich aptekach sprzedano 22,9 mln opakowań leków na depresję. W 2023 roku było to już ponad 33 mln, czyli o 50% więcej. Niepokojących wniosków jest jeszcze więcej, gdy przyjrzymy się danym za ostatnie 20 lat.

Depresja to nowa epidemia

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na depresję choruje ok. 5% dorosłych ludzi na świecie (4% mężczyzn i 6% kobiet). Do 2030 roku będzie to najczęściej występująca choroba na świecie.

W Polsce liczba chorych sięga ok. 1,2 mln osób. Zgodnie z danymi Eurostatu, w Europie 7,2% osób choruje przewlekle na depresję, w Polsce – 4,2%. Najmniej w Rumunii (1%), a najwięcej w Portugalii (12,2%). Uzyskanie dokładnych danych jest trudne i zależy m.in. od społecznego postrzegania i tabuizacji choroby.

Chociaż w ostatnich latach dokonał się duży postęp w leczeniu, nadal wielu chorych pozostaje bez pomocy. Powodem jest strach przed diagnozą, społeczną oceną i utratą pracy, ale także trudność dostępu do specjalistów oraz koszty leczenia. Ponad 75% chorych żyjących w krajach o niskim i średnim dochodzie nie ma dostępu do leczenia.

W Polsce pacjenci leczeni są najnowocześniejszymi lekami. Ich asortyment zwiększył się w ostatnich 20 latach aż 10-krotnie. Niestety, problemem są niedostatki personalne. Liczba praktykujących psychiatrów szacowana jest na ok. 4 500, czyli ok. 9 na 100 000 mieszkańców. Dla porównania: w Niemczech to 27, Grecji – 25, na Łotwie i w Finlandii – 24, we Francji, Szwecji i Holandii – 23.

Pandemia COVID-19 odbiła się na zdrowiu psychicznym Polaków

Antydepresanty dostępne są wyłącznie na receptę. Aby przeanalizować ich sprzedaż, eksperci OSOZ przyjrzeli się danym sprzedaży tych leków w aptekach od roku 2002 (pierwszy rok, od kiedy dostępne są dane) do 2022.

W 2002 roku w aptekach sprzedano 9,52 mln opakowań. Od tego czasu sprzedaż systematycznie, ale powoli rosła. Jednak od czasu pandemii COVID-19, które wybuchła z początkiem 2020 roku, wzrosty liczone rok-do-roku są rekordowe. W 2021 roku sprzedano 2,5 mln więcej opakowań antydepresantów niż w 2020 roku (+10%) Wzrost w latach 2021-2022 wyniósł 3,2 mln opakowań (+12%), a 2023-2022 – ponad 3,1 mln (+10%).

Wartość sprzedaży antydepresantów w 2023 roku wyniosła 872 mln zł, czyli 4,4 razy więcej niż w 2002 roku. Mówimy o lekach refundowanych przez NFZ – ich cena jest regulowana w wyniku negocjacji prowadzonych przez Ministerstwo Zdrowia. Dlatego cena jednego opakowania pozostaje na stabilnym poziomie, rosnąc w ostatnich 3 latach o ok. 1 zł. Wzost na przestrzeni ostatnich 20 lat wyniósł 5 zł (20,7 zł w 2002 roku, 25 zł w 2022 roku).

Trendy sprzedaży leków na depresję

Wartość rocznej sprzedaży leków na depresję zbliża się do 1 mld zł. Jeśli obecne trendy utrzymają się – a wszystko na to wskazuje – w 2024 roku sprzedaż znowu wzrośnie i osiągnie poziom ok. 34,5 mln opakowań.

Analiza danych potwierdza obawy, że pandemia COVID-19 miała negatywny wpływ na zdrowie psychiczne. Do podobnych wniosków można dojść analizując globalne dane zachorowalności. Choć wzrost liczby osób chorych na depresję jest widoczny już od wielu lat, pandemia znacznie go przyspieszyła.

Interpretując dane z aptek należy jednak również wziąć pod uwagę inne czynniki wpływające na podaż. Jedny z nich jest zmiana społecznego potrzegania choroby. Jeszcze kilkanaście lat temu, depresja była tematem tabu. W obawie przed stygmatyzacją i utratą pracy wielu pacjentów nie zgłaszało się do lekarza. Sytuacja w tym zakresie uległa poprawie, do tego problem jest nagłaśniany w mediach, co zwiększa świadomość w zakresie objawów i leczenia.

W ostatnich 20 latach znacznie poprawiła się skuteczność leczenia depresji. O ile w 2002 roku lekarze mieli do wyboru 52 leki dostępne w polskich aptekach, w 2022 roku zarejestrowano ich 466, czyli 9-krotnie więcej.

POBIERZ infografikę i więcej danych na temat sprzedaży antydepresantów > Czasopismo OSOZ s. 75-80

UWAGA: Depresja jest chorobą, którą obecnie można leczyć z pomocą nowoczesnych leków. Jeśli podejrzewasz, że możesz zmagać się z chorobą, skontaktuj się z lekarzem albo zadzwoń pod bezpłatny telefon zaufania 116 123 czynny przez 7 dni w tygodniu w godz. 14.00–22.00 lub 116 111 – bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, czynny całą dobę przez 7 dni w tygodniu.