NRL: “sprzedaż” e-recept i e-ZLA w Internecie to nie teleporada

Wypisanie recepty za 65 zł, a zwolnienia lekarskiego za 99 zł. Wystarczy wypełnić formularz online i zapłacić – nie milkną echa prowokacji Dziennika Gazety Prawnej, który ujawnił handel e-receptami i e-ZLA w sieci. ZUS zapowiedział kontrole, a NIL komentuje nieetyczne zachowanie.

Wypaczenie zasad świadczenia teleporad

W stanowisku z 12 lutego br., Komisja Etyki Lekarskiej NRL zwraca uwagę, że w przypadku, gdy płaci się za wystawienie e-recepty albo e-ZLA mamy do czynienia ze “sprzedażą recept i zwolnień na żądanie”. A to nie ma nic wspólnego z teleporadami.

Teleporada jest bowiem świadczeniem zdrowotnym udzielanym na odległość przy użyciu systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Katalog obowiązków lekarza oraz praw pacjenta pozostaje niezmienny niezależnie od sposobu realizacji porady lekarskiej – zasady dotyczące udzielania teleporad przy wykorzystaniu technologii telemedycznych oraz porad osobistych są co do zasady takie same.

Zasady odpowiedzialności zawodowej, cywilnej i karnej za świadczenia telemedyczne są takie same jak w przypadku innych świadczeń, a świadczeniobiorcy przysługują wszystkie prawa pacjenta. Teleporada stanowi uznany na świecie sposób sprawowania opieki nad pacjentem i może być traktowana jako jeden ze standardów postępowania medycznego pod warunkiem podejmowania działań lekarskich z należytą starannością. Integralnym elementem porady lekarskiej jest, w zależności od potrzeb pacjenta, wystawianie zaświadczeń, recept i zwolnień lekarskich.

Maszynki do generowania e-recept i e-zwolnień

Komisja etyki zwraca uwagę, że komercyjne wystawianie zwolnień i recept online na żądanie jest sprzeczne z zasadami telemedycyny. Tym samym skrytykowała usługi odpłatnego wystawiania recept i zwolnień – sytuacje, kiedy:

• wystarczającym do otrzymania recepty / zwolnienia jest wypełnienie krótkiej ankiety niespełniającej kryterium badania podmiotowego i sugerującej pacjentowi objawy,
• czynnością uruchamiającą procedurę otrzymania dokumentu jest dokonanie płatności,
• pacjent nie ma jakiegokolwiek kontaktu z lekarzem,
• oferty wystawiania recept i zwolnień służą jedynie ich odpłatnej sprzedaży, noszą cechy reklamy i np. oferują specjalne zniżki za wypełnienie ankiety,
• finalizacja otrzymania usługi jest zgodnie z ofertą, niezwykle krótką (3-5 minutową) usługą sugerującą niedochowanie należytej staranności,
• pacjent nie był wcześniej badany i leczony przez danego lekarza wystawiającego receptę bądź zwolnienie na żądanie.

Za to grożą kary

Za takie praktyki lekarze narażają się na odpowiedzialność zawodową z powodu naruszenia Kodeksu Etyki Lekarskiej, zwłaszcza:

• art. 8 – w zakresie niedochowania należytej staranności i nie poświęcenia pacjentowi należytego czasu,
• art. 9 – w zakresie określenia wyjątków, kiedy porada może być udzielona na odległość,
• art. 10 – w zakresie wykraczania poza umiejętności zawodowe w sytuacji wystawiania zaświadczeń spoza posiadanej specjalności lekarskiej,
• art. 11 – w zakresie braku dbałości o odpowiednią jakość opieki nad pacjentem,
• art. 40 – w zakresie wydawania zaświadczeń bez osobistego badania i / lub odpowiedniej dokumentacji.

Komisja Etyki Lekarskiej wskazuje, że decydujące o możliwości przeprowadzenia porady teleinformatycznej są kryteria medyczne, a nie życzeniowe bądź komercyjne.

W ocenie Komisji nie należy przeprowadzać zdalnej porady dla pacjenta dotąd przez lekarza nie badanego i nie leczonego, bądź pacjenta zgłaszającego nowy problem zdrowotny. Pacjentowi będącemu pod opieką danego lekarza należy natomiast zapewnić ciągłość leczenia, możliwość konsultacji, poczucie bezpieczeństwa w terapii, czemu służyć może teleporada.

Należy przy tym pamiętać, że jeśli zgłaszane przez pacjenta objawy wymagają przeprowadzenia osobistego badania fizykalnego, to konieczna jest wizyta osobista pacjenta u lekarza, a wystawienie dokumentów takich jak recepta czy zwolnienie lekarskie bez badania przedmiotowego może zostać uznane za niedopełnienie standardu należytej staranności.

Czytaj także: Raport OECD. Polska liderem w teleopiece