“Lekarze muszą być pewni, że AI jest skuteczna i bezpieczna”

Rozmowa z Ligią Kornowską, dyrektor zarządzającą Polskiej Federacji Szpitali oraz liderką Koalicji AI w zdrowiu.

Rok 2023 to zdecydowanie rok generatywnej sztucznej inteligencji. Czy będzie miała ona realny wpływ na pracę lekarzy?

Generatywna sztuczna inteligencja już ma wpływ na pracę lekarzy. Już w 2023 roku implementacja rozwiązań AI w szpitalach wynosiła 6,5%, jak wynika ze statystyk Centrum e-Zdrowia. Poza tym lekarze również samodzielnie korzystają z rozwiązań AI, np. stosując ChatGPT w swojej praktyce.

Czy miała Pani okazję wypróbować ChatGPT?

Oczywiście. Wydaje mi się, że mało jest osób, które nie miały okazji wypróbować ChatGPT! Za jego sprawą o AI zrobiło się głośno nie tylko w środowiskach eksperckich.

Warto wspomnieć, że ChatGPT obecnie nie posiada certyfikacji jako wyrób medyczny, więc stosując go w procesie diagnostyczno-leczniczym musimy być szczególnie ostrożni i traktować go bardziej jako wskazówkę, a nie narzędzie codziennej pracy. Zdecydowanie jednak może pomóc np. przy wyszukiwaniu i porównywaniu dużych opracowań naukowych, a czasami nasunąć pomysł, co jeszcze warto sprawdzić przy konkretnym przypadku medycznym.

Jakie jeszcze inne trendy technologiczne w ochronie zdrowia są z Pani punktu widzenia ważne?

Oprócz AI, medycyny personalizowanej i analityki predykcyjnej, osobiście jestem zafascynowana tematem wydłużania życia w zdrowiu oraz poprawą zdolności poznawczych przy wsparciu technologicznym i lekowym. To temat dotyczący człowieka 2.0 oraz medycyny, która – zamiast być reaktywna – staje się częścią życia.

Często lekarze profilaktycznie nie stosują AI z obawy przez naruszeniem RODO. Słusznie?

To zależy, ale to słuszna obawa. Jeśli korzystamy z narzędzia, które nie jest certyfikowanym wyrobem medycznym, co więcej – informuje nas o tym, że wykorzystuje dane, które mu przekazujemy – podzielenie się wrażliwą informacją medyczną w powiązaniu z danymi osobowym jest naruszeniem RODO. Jeśli to natomiast certyfikowany wyrób medyczny, wprowadzony do obrotu w UE, wykorzystywany przy procesie diagnostyczno-leczniczym, proces przekazywania danych powinien być bezpieczny.

Co zrobić, aby sztuczna inteligencja była częściej stosowania?

Czasu! AI w medycynie to dość nowy temat, a ochrona zdrowia jest raczej konserwatywna przy wdrażaniu nowości. Musimy być pewni, że stosowana nowinka technologiczna jest bezpieczna i skuteczna. AI będzie coraz bardziej obecna w ochronie zdrowia, a jej wdrożenie będzie tym szybsze, im więcej będzie badań naukowych potwierdzających jej skuteczność.

Co sądzi Pani o uregulowaniu AI, np. poprzez EU AI Act. Czy to już czas?

AI jest i będzie rewolucyjne dla naszego sposobu życia, niesie za sobą również ogromne zagrożenia. Co więcej, w mediach częściej przyglądamy się zagrożeniom, które są mało prawdopodobne, np. że AI będzie samoświadome i zniszczy świat, a mało mówimy o zagrożeniach, które już się realizują. Mam na myśli AI służące do manipulowania faktami. Taka technologia zdecydowanie powinna być uregulowana, ale bardzo trudno jest stworzyć regulację, która z jednej strony zabezpieczy nasze prawa, a z drugiej strony nie zablokuje rozwoju technologii.

Uczestniczy Pani często w konferencjach zagranicznych. Jaka innowacja – jeszcze niedostępna w Polsce – z którą się Pani spotkała podczas tych wyjazdów zrobiła na Pani największe wrażenie?

Zdecydowanie analiza dużych zbiorów danych medycznych i predykcja, którzy pacjenci zachorują na daną chorobę. Taki przykład był prezentowany w Izraelu, gdzie ze wszystkich obywateli wybrano grupę 200 tys. pacjentów najbardziej narażonych na zakażenie i powikłania COVID-19. Zadzwoniono do nich i przedstawiono im plan działania, co powinni, a czego nie powinni robić, żeby uniknąć zakażenia. To realnie wpłynęło na zmniejszenie liczby zgonów. Ale wymagało ogromnych, uporządkowanych baz danych i mocy obliczeniowej.

Jakie priorytety dla cyfryzacji na 2024 rok postawiłaby Pani przed nową Minister Zdrowia?

Uchylę rąbka tajemnicy i powiem, że będziemy jako Koalicja AI w zdrowiu przygotowywać dokument z priorytetami dla cyfryzacji zdrowia. Myślę, że Ministerstwo powinno być przede wszystkim otwarte na współpracę z ekspertami i wspólnie wypracowywać rozwiązania. Bezpieczna cyfryzacja zdrowia to złożone wyzwanie, które nie ma łatwych rozwiązań i wymaga współpracy wielu interesariuszy.

Skąd bierze się u Pani zainteresowanie technologiami i AI?

Lubię zmianę i lubię nowość. Poza tym cały czas szukam sposobów jak można diagnozować i leczyć lepiej oraz skuteczniej. Nauka i technologia zmienia świat i poprawia nasze warunki życia. Po za tym rozwój – technologiczny i nie technologiczny – i zwiększanie wiedzy uważam za najważniejszy element ludzkości.

Czytaj także: Tomasz Zieliński o wyzwaniach e-zdrowia w 2024 roku