Niepewna przyszłość AdA i zamieszanie wokół DNUR, wyborcze obietnice skrócenia kolejek, nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, miażdżący raport NIK o działaniach rządu w czasie COVID i dyskusje o zdrowiu na Forum Ekonomicznym w Karpaczu – Aleksandra Kurowska analizuje ważne decyzje w ochronie zdrowia przed wyborami.

Prezydent podpisał tzw. AdA 2.0, czyli przepisy antykoncetracyjne aptek. Ale by złagodzić efekt, zapowiedział, że skieruje je do Trybunału Konstytucyjnego. Tyle, że w kolejnych dniach wcale tego nie zrobił. Weszły zmiany w ustawie refundacyjnej, a w ramach przedwyborczych deklaracji MZ uruchamia program lepszych posiłków w szpitalach.

Galopada przedwyborczych deklaracji trwa i się nakręca. Wspólny mianownik to obietnice skrócenia kolejek dla pacjentów – a to przez dodatkowe pieniądze, a to bez pieniędzy, ale dzięki konkurencji różnych ubezpieczycieli (w miejsce NFZ) lub opłacanie z NFZ wizyt prywatnych, jeśli pacjent w publicznym systemie miałby czekać dłużej niż 60 dni. Nikt nie przedstawił jednak szczegółów, które te plany pozwoliłyby wstępnie zweryfikować pod kątem wykonalności.

Z ważnych wydarzeń warto odnotować, że w życie weszła – w bardzo okrojonej wersji – ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. Obejmuje m.in. przepisy dotyczące wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, autoryzacji, akredytacji i rejestrów medycznych. Potrzeba do niej jeszcze m.in. rozporządzeń ministra zdrowia.

Zawody medyczne

Prezydent podpisał ustawę o niektórych zawodach medycznych, która reguluje dostęp i wykonywanie szeregu zawodów oraz zasady odpowiedzialności zawodowej. Chodzi o takie zawody jak asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, profilaktyk, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej oraz terapeuta zajęciowy.

Kolejne uczelnie otwierają kierunek lekarski, w tym toruńska Ojca Rydzyka. Przeciwko temu protestowali ostatnio m.in. lekarze rezydenci. A kij w mrowisko wbiła prezes sieci Lux Med, Anna Rulkiewicz, stwierdzając w wywiadzie, że jako przedsiębiorca woli lekarza niedouczonego niż żadnego, a firma go podszkoli.

Samorząd diagnostów upomina się o akty wykonawcze do ustawy o medycynie laboratoryjnej. Muszą one w pełni funkcjonować najpóźniej od 10 grudnia. A niektóre nie trafiły nawet do konsultacji społecznych.

Pacjenci

Weszła w życie nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Wprowadza ona nową, pozasądową ścieżkę w przypadku błędów medycznych, ale tylko szpitalnych. Po rozpatrzeniu wniosku pieniądze będą wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.

Jakiej wysokości będą świadczenia? Przy zakażeniu biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2 tys. zł do 200 tys. zł. Jeśli nastąpiło uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia stawki będą takie same. Z kolei w przypadku śmierci pacjenta – od 20 tys. zł do 100 tys. zł dla każdej uprawnionej osoby, czyli np. dla dzieci pacjenta, jego rodziców, małżonka.

Ministerstwo Zdrowia wdraża w szpitalach pilotażowy program w zakresie edukacji żywieniowej oraz poprawy jakości żywienia chorych – „Dobry posiłek w szpitalu”. Szpitale, które się zakwalifikują, dostaną z NFZ po 25 zł dziennie na hospitalizowanego pacjenta.

Z bezpłatnej mammografii będą mogły korzystać kobiety w wieku od 45 do 74 lat, a z bezpłatnej cytologii – kobiety do 64 lat. Obecnie darmowa mammografia jest dostępna dla kobiet od 50. do 69. roku życia, a cytologia do 59. roku życia. Badania dla poszerzonej grupy będą dostępne od 1 listopada. Zmiany te były od dawna „klepnięte”, ale z ich ogłoszeniem czekano, by były bliżej wyborów. Ogłosiła je na konferencji prasowej Katarzyna Sójka, minister zdrowia. Zapowiedziała też wtedy dwa kolejne leki w terapii raka piersi.

Ruszyła wypożyczalnia wyrobów medycznych. Na stronach PFRON ukazała się lista specjalistycznego sprzętu dla osób z niepełnosprawnościami, który można pożyczyć z centralnej wypożyczalni technologii wspomagających po wniesieniu kaucji. Z kolei Poczta Polska poinformowała, że wygrała postępowanie na dostarczanie sprzętu.

Leki

W drugiej połowie września do konsultacji trafił projekt rozporządzenia umożliwiający NFZ płacenie za szczepienia w aptekach. Na pierwszy rzut pójdą pewnie te przeciwko grypie oraz COVID-19.

Już po publikacji wrześniowej listy refundacyjnej, w ostatniej chwili, czyli 30 sierpnia, zrobiono jej aktualizację dodając listę bezpłatnych leków dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia oraz dla osób 65 plus (w miejsce 75 plus). Z wypisywaniem ich od razu pojawiły się problemy, bo informując o tym pomyśle i jego wdrażaniu, nie poinformowano, jakie są obostrzenia. Przykładowo, takiej recepty nie dostaniemy w czasie wizyty „nie na NFZ”.

Co się dzieje z AdA 2.0?

 – Pan Prezydent – z uwagi na wagę przepisów, korzystnych dla polskich przedsiębiorców, w szczególności dotyczących prowadzenia aktywności gospodarczej na Ukrainie – podjął decyzję o podpisaniu ustawy, która dotyczy głównie ubezpieczeń eksportowych. Zmiany w Prawie farmaceutycznym zostały dodane w toku prac nad projektem w Sejmie. Pan Prezydent zdecydował, że te przepisy zostaną skierowane do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej – powiedziała Małgorzata Paprocka, minister w Kancelarii Prezydenta RP.

Ale po kolejnych dwóch tygodniach żadnego wniosku nie złożono. Co ciekawe, sieci apteczne bardziej wierzą z to, że gdy ewentualnie zmieni się rząd, to całe zmiany zostaną wycofane, niż w to, że przy obecnej opcji orzeczenie Trybunału będzie na niekorzyść PiS. Sprawdziłam też, że TK rozpatruje obecnie wnioski sprzed ponad dwóch lat i na dodatek są wątpliwości, czy w obecnym składzie jego decyzje są prawomocne. Gdyby jednak kiedykolwiek orzeczono niekonstytucyjność trybu wrzucenia poprawek ws. aptek do zupełnie innej ustawy, to Polsce groziłyby pozwy o odszkodowania.

Dostęp do terapii przeciwnowotworowych w Polsce jest obecnie na najwyższym poziomie od pięciu lat – ocenia Onkofundacja Alivia, która z reguły jest dość krytyczna. Tak wynika z prowadzonego przez nią Oncoindeksu. Jednak dodaje, że zagrożeniem dla utrzymania tego trendu jest finansowanie systemu ochrony zdrowia – pomimo nominalnego wzrostu wydatków na onkologię w ostatnich latach, wciąż pozostają one zbyt niskie w porównaniu do innych państw europejskich.

Dawno nic tak nie ekscytowało firm farmaceutycznych jak wdrażanie DNUR, czyli dużej nowelizacji ustawy refundacyjnej oraz projekt unijnej Strategii Farmaceutycznej. Ustawa refundacyjna w nowym kształcie zmienia m.in. zasady wydawania leków przy receptach dla osób chorych przewlekle.

Aplikacje

Lekarze i asystenci medyczni, którzy posiadają uprawnienia do wystawiania zaświadczeń lekarskich, mogą już to zrobić za pomocą aplikacji „mZUS dla Lekarza” – można z niej korzystać na urządzeniach mobilnych z systemami operacyjnymi Android i iOS. Aplikację można pobrać bezpłatnie ze sklepów Google Play oraz App Store.

Johnson & Johnson Innovative Medicine zastąpi lekową markę Janssen. Firma łączy swoje segmenty technologii medycznych i farmaceutycznych pod jednym brandem – Johnson & Johnson.

Centrum e-Zdrowia i MZ pracują nad rozwiązaniem, które umożliwi realizację jednej recepty na dany lek, ale kilka opakowań, w różnych aptekach. Zapowiedziano to na debacie podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu, którą miałam przyjemność prowadzić.

Raporty

NIK opublikował kolejny raport pokazujący łamanie procedur w czasie COVID – od szpitali przez zakupy. Złożył też 9 zawiadomień do prokuratury w związku z wykrytymi nieprawidłowościami w przygotowaniu i działaniu administracji publicznej w okresie pandemii COVID-19 oraz w tworzeniu i funkcjonowaniu szpitali tymczasowych. Trzy zawiadomienia dotyczą zakupu respiratorów, kolejne dwa działań ministra aktywów państwowych. Dodatkowo NIK wystąpiła też do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności przepisów specustawy i ustawy ją zmieniającej z Konstytucją.

Blisko 72 proc. lekarzy rozważa odejście z systemu szpitalnictwa – wynika z ankiety „Diagnoza szpitalna 2023” przeprowadzonej na zlecenie Naczelnej Rady Lekarskiej.

W 2022 r. tylko 14 proc. porodów odbyło się ze znieczuleniem zewnątrzoponowym, które jest refundowane przez NFZ – wynika z raportu NFZ. W niektórych województwach takie znieczulenie jest praktycznie niedostępne, w innych można z niego skorzystać tylko w największych miastach. Brak faktycznej możliwości podania znieczulenia, gdy jest ono prawnie gwarantowane, może świadczyć o naruszeniu praw pacjenta do poszanowania godności i intymności oraz leczenia bólu i prawa do świadczeń zdrowotnych – uważa Rzecznik Praw Obywatelskich. MZ poinformowało zaś, że anestezjologów będzie więcej i dostęp do tego świadczenia się poprawi.

Kadry

Nowym dyrektorem generalnym w Ministerstwie Zdrowia został Damian Jakubik. Zastąpił Blankę Wiśniewską, która rozstała się z resortem. To kolejna osoba, po rzeczniku prasowym, która została wymieniona wraz ze zmianą ministra.

Vision Group, firma doradcza w obszarze public affairs, obsługująca m.in. firmy medyczne, poinformowała dziś, że ma nowego partnera i akcjonariusza. Na przełomie sierpnia i września do zespołu firmy dołączył Jarek Oleszczuk, osoba znana m.in. dzięki zajmowaniu kierowniczych stanowisk w firmach farmaceutycznych. Był m.in. dyrektorem generalnym firmy Novartis w regionie bałtyckim, prezesem Astra Zeneca w Polsce, zarządzał Abbott Polska, poprowadził spin-off Abbvie w Polsce i zarządzał działalnością Abbvie w regionie BeNeLux w Brukseli.

Związany od 13 lat z koncernem Bayer Holger Pfeiffer objął funkcję prezesa firmy w Polsce, Czechach, Słowacji i Węgrzech oraz szefa dywizji Pharmaceuticals w regionie. Zastąpił Markusa Baltzera, który po ponad 40 latach pracy dla Bayer postanowił założyć własną firmę.

Dane w systemie zdrowia. Relacja z Forum Ekonomicznego w Karpaczu

Dane, jakimi dysponują instytucje zajmujące się zdrowiem i chorobami Polaków, pomagają kształtować politykę zdrowotną. W celu ich lepszego wykorzystania, warto zaangażować sztuczną inteligencję – wskazywali uczestnicy debaty „Zdrowie to dobrobyt. Znaczenie wysokiej jakości opieki zdrowotnej dla sukcesu gospodarczego kraju”, która odbyła się w Pawilonie Szwajcarskim podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

 – Jesteśmy instytucją publiczną, która posiada wiele różnych baz danych, w tym także dotyczących chorób, istotnych z punktu widzenia nakładów na jakość opieki zdrowotnej i jej wpływu na efektywność gospodarki – powiedziała prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) prof. Gertruda Uścińska. Od wprowadzenie elektronicznych zwolnień lekarskich w 2018 roku, wystawiono ich 130 mln, czyli ponad 2 mln miesięcznie.

– My tę naszą ogromną bazę danych wykorzystujemy w analizach, które wykonujemy wspólnie ze środowiskami medycznymi. We wszystkich debatach na temat zdrowia i zarządzania chorobą jesteśmy w stanie dostarczyć analizy na temat osób aktywnych ekonomicznie, ponieważ tego dotyczy ta baza. Wiedząc, na jakie choroby chorują aktywni zawodowo Polacy jesteśmy w stanie dzięki temu bardzo nowoczesnemu ujęciu wyciągnąć wnioski – powiedziała prof. Uścińska.

Z kolei wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski przyznał, że jego resort w szerokim zakresie korzysta z baz danych. – Te informacje posiadamy ja i część pracowników, dzięki nim wiemy na bieżąco, w jakim zakresie są wystawiane zwolnienia lekarskie i na jak długie okresy. Mając średnie wynagrodzenia w poszczególnych branżach, możemy widzieć, jaka jest utrata produktywności z powodu braku pracy tych pracowników – powiedział.

Jak mówił wiceminister Miłkowski, potrzebne są dalsze działania m.in. w zakresie wytycznych medycznych dotyczących monitorowania stanu osób przewlekle chorych. W debacie brali też udział przedstawiciele dużych szwajcarskich koncernów farmaceutycznych. Dyrektor generalna Roche Polska, Irma Veberič, zwróciła uwagę na znaczenie jakości w leczeniu i potrzebę jej mierzenia.

– Musimy ją zdefiniować i wiedzieć, co chcemy mierzyć. Nie chodzi o wskazanie 20–30 wskaźników, ale dwóch, trzech, czterech i staranne ich monitorowanie. Oczekiwana długość życia może być na dobrym poziomie, wskaźnik śmiertelności – niski, ale zwolnienia lekarskie, to co innego – najpierw trzeba ustalić, jak zdrowi są pracownicy. Co możemy dać jako sektor farmaceutyczny? Naszym celem jest dbać o całą podróż pacjenta, poczynając od profilaktyki, diagnostyki, do leczenia i monitorowania – powiedziała.

Monique Clúa Braun, Country President Novartis Poland nawiązała do hasła debaty – „Zdrowie to dobrobyt” – „Health brings wealth”. – To inwestycja w przyszłość i w dłuższej perspektywie zwróci się w postaci wzrostu produktu krajowego brutto (PKB) – powiedziała. Na pytanie o przyszłość opieki zdrowotnej odpowiedziała, że musi się ona unowocześniać. Pomimo że obecnie jedynie 6% szpitali wykorzystuje rozwiązania oparte o sztuczną inteligencję, zainteresowanie i otwartość na te rozwiązania zwiększa się, czego przykładem są choćby pierwsze Działy ds. Innowacji i Sztucznej Inteligencji, które powstają w szpitalach.

Laurent Renaudie, Country President Sandoz Polska zwrócił z kolei uwagę na odpowiedzialność społeczną firm z sektora ochrony zdrowia, która może się przejawiać m.in. w zapewnieniu dostępności leków, nie tylko tych najbardziej innowacyjnych, ale i zaspokajających proste potrzeby, jak leki przeciwbólowe czy przeciwzapalne.

Źródło: Cowzdrowiu.pl

Czytaj także: Powstają Regionalne Centra Medycyny Cyfrowej za 500 mln zł. Do kogo trafią pieniądze?