DEBATA: Co zrobić, aby innowacje cyfrowe wspierały lekarzy?

Rozwiązania cyfrowe przynoszą ogromne korzyści, ale to pracownicy służby zdrowia muszą uczyć się ich obsługi i ich używać. Zamiast zmniejszać obciążenie pracą, niektóre technologie są dodatkowym obciążeniem. Jak to zmienić? O tym dyskutowali eksperci podczas Europejskiego Forum Zdrowia w Gastein (European Health Forum Gastein, 24-27 września, Austria).

Płynna praca lekarza? Technologia to tylko część problemu

Cyfrowa opieka zdrowotna ma dwa oblicza: Chociaż technologie cyfrowe niewątpliwie pomagają personalizować opiekę nad pacjentem i ułatwiają dostęp do krytycznych danych, każde kliknięcie w nowej aplikacji albo systemie IT odbywa się kosztem bezpośredniej komunikacji między lekarzem a pacjentem.

Rozwiązanie tego problemu nie polega wyłącznie na doskonaleniu obecnych technologii lub wprowadzeniu narzędzi takich jak sztuczna inteligencja, ale także na przemyśleniu ścieżek opieki nad pacjentem i przepływów pracy w placówkach ochrony zdrowia.

Podczas sesji „Poprawa świadczenia opieki poprzez innowacje cyfrowe. Bezpieczeństwo pacjentów i dobre samopoczucie personelu jako priorytet” zorganizowanej przez Europejską Fundację Bezpieczeństwa Pacjentów (EUPSF) i firmę Philips, eksperci dyskutowali o tym, jak cyfryzować z korzyścią zarówno dla pacjentów i pracowników służby zdrowia.

Wpływ innowacji cyfrowych na zdrowie lekarzy

To paradoks transformacji cyfrowej: narzędzia cyfrowe mające zmniejszać obciążenia administracyjne często powoduję jeszcze większe obciążenie pracą.

– Największym problemem jest dla nas praca niekliniczna, zadania administracyjne i biurokracja. Nawet jeśli młodzi lekarze są podekscytowani nowymi technologiami, rzeczywistość pracy wygląda inaczej. Zamiast zajmować się pacjentami, rejestrujemy dane – twierdzi Miglė Trumpickaitė, wiceprezes Europejskiego Stowarzyszenia Młodych Lekarzy.

Według ankiety przeprowadzonej podczas debaty, 26% respondentów stwierdziło, że cyfrowe aplikacje zdrowotne przyczyniają się do większego zmęczenie pracowników służby zdrowia. Zdecydowana większość jest przeciwnego zdania: narzędzia e-zdrowia ułatwiają pracę lekarzy, zmniejszając ich zmęczenie.

Na szczęście technologie cyfrowego szybko ewoluują. Według Marka Konrada, dyrektora ds. medycznych i klinicznych w zakresie monitorowania pacjentów szpitalnych w Philips, firmy IT robią wszystko, aby upraszczać interfejsy użytkownika oraz zmniejszać przeciążenia alarmami i komunikatami z systemów, zamiast tylko tworzyć coraz to nowsze i bardziej rozbudowane technologie:

– Opracowując nowe innowacje cyfrowe, staramy się robić coś przeciwnego niż podpowiada intuicja – redukujemy funkcje, aby systemy były łatwe w obsłudze – twierdzi Konrad. Ale to nie wystarczy. Nawet najlepsza technologia nałożona na nieefektywne procesy kliniczno-administracyjne nie poprawi sytuacji.

Wdrożenie systemów IT w ochronie zdrowia zależy od wielu czynników

Marc Lazarovici, dyrektor Human Simulation Center w Munich Medical School, zwrócił uwagę na przepaść między nauką a praktyką e-zdrowia.

– Wnioski z badań naukowych nad wdrażaniem i projektowaniem systemów IT, a tych mamy sporo, nie są uwzględniane w praktyce klinicznej – powiedział Lazarovici, podkreślając potrzebę lepszej współpracy między naukowcami i firmami IT.

Kolejne wyzwania to poprawia umiejętności cyfrowych i szkoleń pracowników służby zdrowia. Większość programów nauczania na studiach medycznych nie uwzględnia znajomości technologii cyfrowych. Studenci uczą się tego samego, co 10 lat temu, a z cyfryzacją są konfrontowani dopiero, gdy zaczyną pracę w szpitalu lub klinice.

– Nie uczymy się, jak korzystać ze sztucznej inteligencji i podobnych narzędzi. Bez edukacji adaptacja nowych technologii będzie ograniczona – mówi Trumpickaitė.

Mirka Cikkelova, sekretarz generalna Europejskiej Fundacji Bezpieczeństwa Pacjentów, twierdzi z kolei, że „musimy skupić się na ludziach – zarówno pacjentach, jak i pracownikach służby zdrowia – którzy korzystają z narzędzi cyfrowych, już na etapie koncepcji i projektowania rozwiązań IT.” Pierwszym krokiem powinno być tworzenie IT z „wbudowanym bezpieczeństwem pacjentów i wygodą pracy.”

Przyszłość technologii cyfrowych to projektowanie zorientowane na użytkownika

Dobre innowacje cyfrowe dla ochrony zdrowia to nie jedynie odpowiedzialność firm IT. To wyzwanie wymagające współpracy wszystkich zainteresowanych stron – polityków, liderów branży, świadczeniodawców i pacjentów. Upraszczanie systemów IT ma tylko ograniczony wpływ na to, jak pracują pielęgniarki i lekarze. Lazarovic podkreślił potencjał technologii takich jak rozszerzona rzeczywistość i sztuczna inteligencja w szkoleniach medycznych i telemedycynie. Innowacje AI i VR spowodują, że będziemy zupełnie inaczej korzystać ze świadczeń medycznych niż robimy to obecnie.  

Potrzebujemy holistycznego podejścia do innowacji cyfrowych, stawiając na pierwszym miejscu zdrowie pracowników służby zdrowia i pacjentów. Jak podsumowała Cikkelova, „jeśli zainwestujemy w długoterminową, zrównoważoną opiekę i bezpieczeństwo pacjentów, sięgając do technologii e-zdrowia, zredukujemy koszty opieki”.

Czytaj także: AI to jedyna szansa, aby zredukować błędy medyczne