Co w zdrowiu? Reforma szpitali, pilotaż e-rejestracji, podwyżki

Restrukturyzacja szpitali, narastające wątpliwości wokół pilotażu e-rejestracji, oczekiwanie na pierwszy nabór w programie dofinansowania POZ “Feniks” oraz kwestie podwyżek – podsumowanie wydarzeń na rynku zdrowia redaktor Aleksandry Kurowskiej.

E-zdrowie

W ramach konsultacji społecznych projektu rozporządzenia w sprawie pilotażu centralnej e-rejestracji, do MZ wpłynęło 11 pism. NFZ i Centrum e-Zdrowia zwracają uwagę, że termin uruchomienia projektu, czyli kwiecień 2025, będzie trudny do utrzymania ze względu na konieczność dostosowania oprogramowania. CeZ twierdzi, że przeprowadzenie pilotażu wymagać będzie zatrudnienia aż 5 dodatkowych osób. Do tego czas na ocenę pilotażu jest za krótki. Lista wątpliwości jest długa i pokazuje, diabeł tego projektu tkwi w szczegółach. Pilotaż centralnej e-rejestracji ma potrwać do 31 marca 2025 r. i będzie kosztować 56 mln zł. Według planów, powinien on ruszyć najpóźniej w lipcu, ale i ten termin wydaje się już mało realny.

Dokumenty Prawa Wykonywania Zawodu Lekarza oraz Prawa Wykonywania Zawodu Lekarza Dentysty są już dostępne dla lekarzy w aplikacji mobilnej mObywatel 2.0.

Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz zainaugurował pilotażowy program profilaktyki „Operacja borelioza”. Każdy żołnierz otrzyma dostęp do aplikacji mobilnej, gdzie będzie mógł wypełnić ankietę i przesłać zdjęcie ugryzienia przez kleszcza. Trafią one do Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, gdzie będą analizowane. Program zostanie rozszerzony na wszystkich żołnierzy od 1 stycznia 2025 roku.

W wyniku światowej awarii Microsoft, która 19 lipca dotknęła 8,5 mln komputerów na całym świecie, sparaliżowany został nie tylko ruch na lotniskach i operacje bankowe, ale także praca szpitali. Choć skala nie jest jeszcze znana, w samych stanach zjednoczonych problemy dotknęły ok. 12 dużych szpitali, zmuszając je do odwołania operacji i przesunięcia wizyt pacjentów. Zakłócenia dotknęły jednak tylko placówki korzystające z usług chmurowych Microsoftu.

Placówki medyczne czekały na ogłoszenie pierwszego naboru w ramach dofinansowania POZ “FEnIKS” – ten zaplanowano do końca lipca. Kolejne odbywać się będą co rok. NFZ prowadził już szkolenia dotyczące warunków uzyskania grantu. Do wzięcia jest 1,25 mld zł na inwestycje poprawiające dostęp do usług medycznych, a kwota pojedynczego grantu dla POZ z 10 000 zadeklarowanymi pacjentami może wynieść nawet 600 000 zł.

Restrukturyzacja i oddłużanie szpitali

Odwrócenie piramidy świadczeń, ale wcześniej deregulacja i oddłużanie szpitali – to jedne z elementów planowanej reformy. Jej wdrażanie w zakresie szpitali ma potrwać do dwóch lat, ale w sumie około 10 lat będzie trwać wprowadzanie zmian w życie. To czas narzucony, z powodu obietnic złożonych jeszcze przez poprzedni rząd przy składaniu wniosku o unijne pieniądze z KPO. Czasu jest więc niewiele.

Szpitale będą mogły dobrowolnie przystąpić do programu, a zachętami ma być pomoc w restrukturyzacji i oddłużanie – to ostatnie z pułapką. Długi będzie można zamienić na 10-letni kredyt w BGK, a warunkiem umarzania jego rat będzie to, by placówka bilansowała się finansowo. Może to być grząski temat, w sytuacji gdy szpitale nie mają wpływu na to, ile płaci im za poszczególne procedury NFZ, czy na to, jakie wymogi dotyczące np. wysokości wynagrodzeń czy sprzętu narzucą im ustawowo.

Wsparcie – jak obiecuje MZ – dostaną nie tylko placówki zadłużone. Te, które finansowo sobie radzą i nie mają długów z przeszłości, a ich działalność będzie zgodna z Mapami Świadczeń, mają dostawać dodatkowe punkty w konkursach na środki UE lub z Funduszu Medycznego, otrzymać możliwość uczestniczenia w sprofilowanych konkursach, dodatkowe punkty w konkursach NFZ.

Transformacja ma polegać na upraszczaniu przepisów i deregulacji, np. w zakresie wymogów wobec oddziałów, SOR, izb przyjęć. Ponadto planowane jest stworzenie wojewódzkich map świadczeń (map zabezpieczenia szpitalnego), które w teorii przecież są, ale zapowiadane są na nowo. Zakłada się, że pozwolą uporządkować sieć oddziałów realizujących świadczenia na różnych poziomach. Pomysłem na np. dublowanie zadań placówek (choćby trzy w okolicy porodówki o małym obłożeniu) ma być to, że likwidując czy przekształcając oddział, szpital z dnia na dzień nie straci części dochodów.

Deregulacji jednych obszarów ma towarzyszyć regulowanie innych. Planowane jest np. zapowiadane od wielu lat określenie minimalnego udziału świadczeń zabiegowych w oddziałach zabiegowych czy określenie minimalnej liczby odebranych porodów na oddziałach ginekologiczno–położniczych.

Mają też powstać nowe typy podmiotów medycznych. Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej (ZPZOZ), który będzie konsolidować prawa i obowiązki pojedynczych SPZOZ łączących siły. W odróżnieniu od większości fuzji jakie na polskim rynku znamy, w tym przypadku może być utworzony lub powstać w wyniku połączenia kilku SPZOZ z różnymi organami tworzącymi, a nie jednym.

Drugi nowy typ to odpowiedź na planowane zamykanie szpitalnych oddziałów, ale też kolejki do specjalistów. Mają to być Powiatowe Centra Zdrowia, tworzone w strukturze istniejącego SPZOZ lub poza nią. W miejscu szpitalnego oddziału danej specjalizacji może zostać utworzone ambulatorium z dostępem od 8 do 12 godzin lub całodobowym z zapewnieniem stałego dostępu do transportu sanitarnego do szpitala, jeśli zajdzie taka potrzeba. PCZ mogłoby pełnić również rolę ośrodka prowadzącego profilaktykę i zajmującego się zdrowiem publicznym, ale przede wszystkim ma obniżyć koszty związanie z utrzymywaniem kadr do całodobowej „obsługi” szpitalnego oddziału.

Więcej pieniędzy na podwyżki dla pracowników medycznych nie będzie

Coraz częściej mówi się o potrzebie zamrożenia obecnych przepisów podwyżkowych w systemie ochrony zdrowia. Mówią o tym szefowie szpitali i część ekspertów. Chodzi o to, że na dalsze podwyżki nie ma pieniędzy, a co dopiero na skracanie kolejek i inne zadania. Kolejne podwyżki najniższych wynagrodzeń czekają nas w lipcu 2025 r. Minister Leszczyna podkreśliła w rozmowie z dyrektorami szpitali, że takiej decyzji teraz na pewno nie podejmie, ale jeśli będzie taki wniosek, MZ zrobi analizę sytuacji.

Tymczasem w parlamencie nadal procedowany jest pielęgniarki projekt, który obowiązkowe podwyżki jeszcze bardziej zwiększa. Dwie centrale związkowe oraz sześć organizacji pracodawców reprezentowanych w Trójstronnym Zespole ds. Ochrony Zdrowia wyraziło sprzeciw wobec przyjęcia aktualnej wersji projektu nowelizacji ustawy podwyżkowej. 

Nowe zasady refundacji leków: SzNUR

Wiadomo już jakie mają być zmiany w ustawie refundacyjnej, a których z propozycji branży i ekspertów MZ nie zamierza przyjąć. Odpadły m.in. propozycje zmian marży hurtowej leków. Za to w projekcie, jaki ma być skierowany do konsultacji, MZ chce zamieścić np. uruchamianie dostępu do nowych terapii z programów lekowych już pierwszego dnia po obwieszczeniu nowej listy (w ramach mechanizmów dzielenia ryzyka zawartych przy negocjacjach z firmami, miałyby obowiązek zadeklarować dostarczanie leku, a dopiero gdy NFZ rozstrzygnie postępowania z placówkami, dostałyby zapłatę).

Innym z rozwiązań ma być nowa ścieżka refundacji leków na choroby nieonkologiczne. Teraz są albo w szpitalach w ramach programów lekowych albo w aptekach, a nowe rozwiązanie miałoby być pośrednie – jak chemioterapia. Mniejsza kontrola, mniej formalności i wydawanie leków w poradniach, tam gdzie była już erozja ceny (np. leki biopodobne, ale też chemiczne).

Zapowiedziano też wycofanie zapisów o refundacji leków OTC – dopisano je do ustawy w zeszłym roku, ale żaden lek bez recepty nie trafił na listę refundacyjną. Jeśli chodzi o leki recepturowe, to ograniczenia finansowania dla surowców farmaceutycznych będą utrzymane, ale limity podniesione. Po zeszłorocznej nowelizacji ustawy refundacyjnej ich wartość będzie ustalana na poziomie 25 percentyla rozkładu cen surowca w roku poprzednim. Teraz są na poziomie 15 percentyla.

Tak zwana szybka nowelizacja ustawy refundacyjnej (tzw. SzNUR) miałaby wejść w życie najpóźniej do końca tego roku. Sam projekt ma być gotowy do końca sierpnia. 

Sanepid będzie karał za brak obowiązkowych szczepień

W 2023 r. zanotowało w Polsce ponad 87 tys. odmów zaszczepienia dziecka. Za to było ponad dziesięciokrotnie więcej zachorowań na odrę niż w tym samym okresie 2023 r. Nowy szef Sanepidu zapowiada mandaty i inne działania. Obecnie tylko 5 proc. rodziców uchylających się od poddania dziecka szczepieniu zmienia zdanie pod wpływem kar. Najczęściej rodzice odwołują się od decyzji o nałożeniu grzywien. Dr Paweł Grzesiowski chce, by mandaty za nieszczepienie mogły być nakładane bezpośrednio przez Sanepid. Usprawniono gromadzenie danych, tak by operować numerami PESEL dzieci i adresami zamiast kartami szczepień i odmowami.

Zmiany kadrowe

Izabela Leszczyna wręczyła Jerzemu Szafranowiczowi powołanie na podsekretarza stanu w MZ. Nowy wiceminister jest lekarzem, specjalistą II stopnia z zakresu ortopedii i traumatologii narządu ruchu, doktorem nauk ekonomicznych, byłym dyrektorem Śląskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w Katowicach. Miał się zajmować polityką lekową, w miejsce Macieja Miłkowskiego, ale bardzo długo trwała jego weryfikacja przez służby i na razie lekami zajmuje się Marek Kos.

Za to powołała Jacka Pilarczyka na stanowisko dyrektora Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Resort zdrowia ogłosił nabór na stanowisko zastępcy prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (poprzedni wice został prezesem) oraz wiceprezesa Agencji Badań Medycznych (obecny postanowił odejść).

Konsultantem w dziedzinie chorób wewnętrznych została prof. Ilona Kurnatowska z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, a w dziedzinie neurologii – prof. Bartosz Karaszewski z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Z kolei w dziedzinie pielęgniarstwa i opieki długoterminowej stanowisko objęła Agnieszka Urbańska. Na kolejną kadencję powołano konsultanta krajowego w dziedzinie diabetologii prof. Krzysztofa Strojka oraz konsultanta krajowego w dziedzinie chirurgii stomatologicznej prof. Mansura Rahnama-Hezavah. 

Czytaj także: Wszystko co trzeba wiedzieć o dofinansowaniu dla POZ “FEnIKS”