Menedżerowie o wyzwaniach cyfryzacji zdrowia [RELACJA]

Bezpieczeństwo danych, wykorzystanie środków z KPO na przyspieszenie wdrażania EDM, integracja danych w systemie zdrowia i sztuczna inteligencja – to główne tematy debaty “Wyzwania menedżerów rynku zdrowia w dobie digitalizacji” zorganizowanej podczas Forum Rynku Zdrowia.

Bezpieczeństwo danych

Dr Klaudia Rogowska, dyrektor Górnośląskiego Centrum Medycznego, otwierając dyskusję podkreśliła, że największym wyzwaniem jest obecnie bezpieczeństwo i ochrona danych wrażliwych pacjentów.

– Niepewność związana z przetwarzaniem danych naszych pacjentów, powoduje, że nie mamy możliwości realizowania projektów, które byśmy chcieli i to jest olbrzymi problem – powiedziała Dr Rogowska. Ekspertka zwróciła uwagę na ograniczenia prawne, które utrudniają efektywne wykorzystanie danych medycznych. Szpital może przekazywać zanonimizowane dane pacjentów wyłącznie uczelniom wyższym bądź instytutom naukowym i to tylko do celów badawczych. To znacznie utrudnia realizację wielu projektów i współpracę z podmiotami zewnętrznymi.

Michał Szabelski, dyrektor Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 4 w Lublinie, zaznaczył, że przed wdrożeniem nowych systemów informatycznych należy najpierw zoptymalizować istniejące procesy organizacyjne i “nie ma sensu informatyzować nieefektywnych procedur”.

– Najpierw należy dokładnie przeanalizować i usprawnić sposób funkcjonowania placówki, a dopiero potem dobierać odpowiednie narzędzia informatyczne. Wybierając rozwiązania IT, warto stawiać na sprawdzone systemy, które zostały już przetestowane w podobnych placówkach i wykazały swoją skuteczność – dodał Szabelski.

Jednym z pomysłów na zwiększenie poziomu ochrony danych jest outsourcing usług IT i przejście na chmurę danych. Wówczas bezpieczeństwo przechowywania danych jest po stronie dostawcy zewnętrznego i szpital “nie musi się już o to troszczyć”.

Integracja danych

Tomasz Zieliński, wiceprezes Federacji Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia “Porozumienie Zielonogórskie”, zwrócił uwagę na problemy z dostępem do danych pacjentów w podstawowej opiece zdrowotnej. Podał przykład opóźnionego wglądu do danych przekazywanych na platformę e-zdrowia: “Zarejestrowane dla pacjenta świadczenia są widoczne w IKP dopiero po kilku miesiącach”. Zieliński podkreślił potrzebę stworzenia platformy do sprawnego rozwiązywania problemów z dostępem do danych pacjentów, proponując powrót do modelu repozytoriów centralnych i regionalnych.

Wspomniał też o absurdach cyfryzacji. Mimo iż teoretycznie dokumentację medyczną można prowadzić elektronicznie, to niektóre instytucje nadal wymagają raportów papierowych.

– Druki moglibyśmy zredukować prawie do zera. Natomiast w praktyce to jest niemożliwe, bo mamy chociażby Komisje Lekarskie w ZUS-ie albo w KRU-sie, które gdzieś zostały zapomniane w dobie cyfryzacji – mówił Zieliński. Zwrócił też uwagę na problem z integracją systemów i koniecznością korzystania z wielu różnych platform. W ramach Polskiej Izby Informatyki Medycznej (PIIM) powstał nawet projekt pod nazwą “jedna klawiatura”. Chodzi o to, aby dostępne były tzw. API (red.: Interfejs Oprogramowania Aplikacji), dzięki czemu lekarz mógłby pracować na jednym systemie, a dane przepływałyby bez przeszkód do innych aplikacji. Brak API utrudnia m.in. wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, takich jak systemy eksperckie i systemy sztucznej inteligencji.

Kolejnym problemem jest niedofinansowanie działów IT w szpitalach oraz przeciążenie personelu IT zadaniami związanymi z bieżącym utrzymaniem systemów i ich dostosowywaniem do nowych regulacji prawnych. To powoduje, że informatycy są zajęci rozwiązywaniem najbardziej palących problemów, nie mając czasu na optymalizację systemów i ich rozbudowę. Oprócz zwiększenia nakładów na IT, trzeba też stworzyć program zachęt dla placówek medycznych do inwestowania w nowoczesne rozwiązania informatyczne poprawiające jakość usług.

Krajowy Plan Odbudowy (KPO)

Centralnym punktem debaty były środki z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Eksperci zgodnie stwierdzili, że KPO stwarza szanse na przyspieszenie cyfryzacji ochrony zdrowia, a zwłaszcza na dokończenie wdrażania elektronicznej dokumentacji medycznej. Ministerstwo Zdrowia planuje przeznaczyć na ochronę zdrowia aż 17 mld zł z KPO, przy czym 1,3 mld zł ma iść na sztuczną inteligencję.

Menedżerowie placówek medycznych mają nadzieję, że dzięki KPO otrzymają wsparcie na wdrożenie rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo pacjentów i jakość leczenia. Wielokrotnie padały słowa, że ważne jest nie tylko wdrażanie nowych technologii, ale także poprawa procesów organizacyjnych i edukacja personelu.

Aby dobrze wydać pieniądze z KPO, Ministerstwo Zdrowia przeprowadziło ankietę wśród 200 placówek. Obecnie trwa analiza danych, a wyniki posłużą do przygotowania strategii dystrybucji pieniędzy. W Ministerstwie Zdrowia odbyło się też spotkanie z dostawcami systemów informatycznych i placówkami medycznymi, którego celem było ustalenie priorytetów finansowych dla KPO.

Sztuczna inteligencja

Sztuczna inteligencja ma duży potencjał w poprawie jakości opieki medycznej, ale jej skuteczne wykorzystanie wymaga odpowiedniego przygotowania organizacyjnego i prawnego. Algorytmy AI mogą służyć m.in. jako wsparcie w podejmowaniu decyzji klinicznych oraz do optymalizacji procesów pomocniczych w szpitalach, takich jak zarządzanie personelem czy planowanie posiłków.

Dr Klaudia Rogowska podkreśliła, że szpitale muszą być bardzo ostrożne w udostępnianiu danych pacjentów, co może ograniczać możliwości rozwoju i testowania systemów AI. Tomasz Zieliński zaznaczył, że skuteczność AI zależy od jakości i dostępności danych, a z tymi nie jest dobrze. Bez takich podstaw, AI pozostanie w Polsce jedynie odległą teorią. Taka jest rzeczywistość: podczas Forum Rynku Zdrowia wielokrotnie padały deklaracje o konieczności wdrażania AI, ale dla placówek medycznych AI jest nieosiągalne. Problemem są zawiłe kwestie prawne dotyczące bezpieczeństwa danych, koszt wdrożenia, brak odpowiedniego know-how oraz inne prioretety informatyzacji.

Pobierz: Bezpłatny poradnik cyfyzacji podmiotów zdrowia