82% lekarzy twierdzi, że AI ratuje życie pacjentów

Pacjenci czekają w długich kolejkach do specjalistów, tymczasem 77% pracowników ochrony zdrowia traci czas na szukaniu danych w różnych źródłach – wynika z raportu Philips Future Health Index 2025. Rośnie optymizm lekarzy w stosunku do sztucznej inteligencji i już 82% uważa, że AI i analityka predykcyjna pozwolą skuteczniej leczyć dzięki przyspieszonej diagnozie.

Pacjenci umierają w kolejkach

W 16 krajach objętych badaniem, 73% pacjentów czekało w kolejkach na wizytę u specjalisty średnio 70 dni. Statystyczny czas oczekiwania w niektórych krajach sięgał nawet 131 dni (badanie nie obejmuje Polski). W Kanadzie i Hiszpanii to nawet cztery miesiące lub więcej. Każdy dodatkowy dzień obniża skuteczność leczenia, bo stan pacjentów czekających na wizytę często pogorsza się. Z powodu opóźnień, aż 36% pacjentów kardiologicznych, którzy mogliby być leczeni ambulatoryjnie, trafiło do szpitala.

Tymczasem pracownicy służby zdrowia pracują na granicy wytrzymałości – paradoksalnie, bo ogromną ilość ich czasu pracy pożerają nieefektywności systemu i biurokracja. Aż 77% zgłasza, że traci cenny czas (średnio 45 minut dziennie) z powodu niedostępnych lub niekompletnych danych pacjentów. W skali roku daje to cztery tygodnie pracy, które wyciekają z nieefektywnego systemu.

Drugim problemem jest nadmiar obowiązków administracyjnych. 35% pracowników ochrony zdrowia twierdzi, że poświęca coraz więcej czasu na papierkową robotę i zostaje go coraz mniej dla pacjentów. To prowadzi do wypalenia zawodowego.

Lepsza opieka dzięki AI

Jak rozwiązać te problemy, skoro dotychczasowe reformy albo cyfryzacja nie sprawdziły się? Pracownicy służby zdrowia zgadzają się, że wyjściem może być szerokie zastosowanie AI. 84% ankietowanych uważa, że AI może zautomatyzować powtarzalne zadania, 78% – że pomoże obsłużyć większą liczbę pacjentów, a 76% – że skróci czas oczekiwania na wizytę. 8 na 10 lekarzy jest przekonanych, że analityka predykcyjna pozwoli zredukować czas pomiędzy wystąpieniem pierwszych objawów a rozpoczęciem leczenia, a 3 na 4 ma nadzieję, że nowe technologie zmniejszą liczbę pacjentów przyjmowanych do szpitala.

Z badania wynika, że lekarze oczekują od AI usprawnienia organizacji pracy, np. poprzez optymalizację harmonogramów zabiegów po triaż pacjentów i podsumowania danych z różnych źródeł, tak aby nie trzeba było manualnie sprawdzać wyników badań i przeglądać elektronicznej dokumentacji medycznej. Kolejną korzyścią AI jest podniesienie kompetencji mniej doświadczonego personelu, szczególnie ważne na terenach wiejskich często borykających się z niedoborami kadrowymi. Lekarze specjaliści oczekują od AI poprawy precyzji diagnostyki, szczególnie w specjalizacjach o wysokim ryzyku, takich jak kardiologia, gdzie skrupulatna analiza danych i wczesne wykrycie choroby mają kluczowe znaczenie.

Do tego dochodzą oszczędności. Dane z USA sugerują, że szerokie zastosowanie AI mogłoby przynieść oszczędności rzędu 200–360 mld dolarów rocznie, co przelicza się na około 5–10% wydatków na opiekę zdrowotną. Skąd ta suma? W kalkulacji uwzględniono zmniejszenie liczby ponownych hospitalizacji oraz niepotrzebnych świadczeń obecnie realizowanych ze względu na brak danych oraz oszczędności wynikające z automatyzacji zadań administracyjnych.

Lekarze optymistyczni, pacjenci ostrożni

Aż 79% pracowników ochrony zdrowia uważa, że AI poprawi wyniki leczenia pacjentów. Tego entuzjazmu nie podzielają pacjenci – tak twierdzi tylko 59% świadeczniobiorców.

Pacjenci są przywiązani do lekarzy i dlatego często sceptyczni wobec AI. Choć akceptują stosowanie AI w zadaniach administracyjnych, takich jak planowanie wizyt lub rejestracja, ich zaufanie gwałtownie spada, gdy AI ma być wykorzystywana w gabinecie lekarskim, np. do sporządzania dokumentacji medycznej, triażu lub jako wsparcie w diagnozowaniu.

Pacjenci boją się po prostu, że z czasem AI zastąpi ich lekarza (52% ankietowanych). Obawy są takie same bez względu na kraj albo grupę wiekową. Paradoksalnie, najbardziej ostrożni w stosunku do AI są pacjenci, którzy mają największą wiedzę na temat AI.

Problem odpowiedzialności i zaufania

Optymizm pracowników zdrowia maleje, gdy padają pytania o szczegóły zastosowania AI w codziennej praktyce klinicznej. Tylko 38% uważa, że narzędzia AI są zaprojektowane z myślą o ich pracy. Przeszkodą wdrożenia AI pozostaje słaba integracja z przepływami pracy. W efekcie rozwiązania technologiczne często przeszkadzają zamiast pomagać.

Ponadto 76% lekarzy obawia się odpowiedzialności prawnej w przypadku błędu systemu AI, a 61% – stronniczości algorytmów, która może pogłębić nierówności w opiece zdrowotnej. Autorzy raportu wskazują też argumenty, które pozwolą wzmocnić zaufanie pacjentów do AI. Wśród najmocniej przemawiających są poprawa stanu zdrowia, mniejsza liczba błędów medycznych, szybszy dostęp do lekarzy i więcej czasu na rozmowę z lekarzem.

Wniosek: pacjenci nie są przeciwni sztucznej inteligencji, ale są ostrożni i pragmatyczni. Jeśli AI daje im konkretne korzyści i nie jest zagrożeniem dla ludzkiego charakteru opieki, są otwarci na jej stosowanie. Kto powinien ich edukować na temat AI? Odpowiedź jest prosta: lekarze. 86% pacjentów ufa informacjom dotyczącym wykorzystania sztucznej inteligencji w leczeniu, których udzielają lekarze.

Plan wdrożenia AI

W podsumowaniu Raportu Future Health Index 2025 znalazło się pięć kluczowych zaleceń, jak wprowadzać sztuczną inteligencję do ochrony zdrowia, aby skorzystali na niej lekarze i pacjenci oraz aby technologia cieszyła się zaufaniem:

1. W projektowaniu sztucznej inteligencji należy stawiać na pierwszym miejscu ludzi. Narzędzia AI muszą być projektowane w oparciu o procesy kliniczne realizowane w placówce zdrowia i potrzeby pacjentów, a nie abstrakcyjne ideały techniczne.
   
2. Należy wzmocnić współpracę między ludźmi a AI. AI powinna pełnić rolę wspomagającą, wspierać i poszerzać wiedzę kliniczną pracowników zdrowia, a nie zastępować ich. To wymaga szkoleń dla lekarzy z AI.
   
3. Zanim AI zostanie wdrożone, trzeba wykazać skuteczność i bezpieczeństwo działania algorytmów. Każde rozwiązanie AI musi być podparte dowodami naukowymi potwierdzającymi, że AI działa niezawodnie w różnych populacjach pacjentów i nie jest stronnicza.
   
4. Prawo musi dawać jasność stosowania AI. Bez odpowiednich przepisów gwarantujących bezpieczeństwo stosowania AI, lekarze nie będą chcieli z niej korzystać. Bezpieczne wdrażanie AI powinno opierać się na tzw. piaskownicach regulacyjnych. Oprócz krajowych przepisów niezbędna jest też globalna harmonizacja regulacji, bo systemy AI przekraczają granice państw.
   
5. Rozwój AI wymaga partnerstw międzysektorowych. Dobre rozwiązania AI nie powstają w silosach, ale są efektem współpracy lekarzy, placówek medycznych, dostawców technologii, organów regulacyjnych i pacjentów.

Raport uświadamia, jak duże nadzieje środowisko ochrony zdrowia wiąże z AI. Jest to wynik zmęczenia chronicznymi problemami sektora, przepracowania i obciążeń biurokracją. Ten duży kredyt zaufania to duża szansa i odpowiedzialność. Zwlekanie z wdrożeniem AI oznacza przymykanie oczu na rosnące problemy ochrony zdrowia, które odbijają się negatywnie na zdrowiu pacjentów, ale i lekarzy oraz pielęgniarek na pierwszej linii opieki.

Indeks Philips Future Health Index 2025 opiera się na dwóch ankietach internetowych przeprowadzonych w okresie od grudnia 2024 r. do kwietnia 2025 r. w 16 krajach. Wzięło w niej udział 1926 pracowników służby zdrowia i 16 144 pacjentów. Metodologia badania: internetowe badanie (CAWI). W badaniu wzięli udział lekarze, pielęgniarki i asystenci medyczni różnych specjalności, a próbka badawcza pacjentów była reprezentatywna pod względem demograficznym. Wyniki podsumowano z 95-procentowym poziomem ufności.

Czytaj także: Wszystko o AI w ochronie zdrowia. Pobierz bezpłatnie 242-stronicowy raport