OECD: AI ogromną szansą dla medycyny, ale trzeba uważać

Nowy raport OECD „AI in Health” wymienia korzyści z AI, z których nie powinniśmy rezygnować, nawet jeśli AI ma także swoje ciemne strony. Oto najważniejszy fakty i argumenty za AI.

AI jako asystent lekarza ograniczający błędy medyczne

AI może ratować życie pacjentów, ułatwić pracę pracowników ochrony zdrowia, a nawet dostarczyć rozwiązań pozwalających skuteczniej sprostać wyzwaniom sektorowym jak starzenie się społeczeństwa, zagrożenia dla zdrowia publicznego, pandemie oraz wzrost liczby osób z niezakaźnymi chorobami przewlekłymi. Nie stanie się to jednak bez sterowania rozwojem AI, aby minimalizować ryzyka, jak np. rosnące nierówności zdrowotne, zagrożenia dla prywatności, dyskryminacja oraz błędy sztucznej inteligencji.

Dane sugerują, że w 2023 r. ok. 163 000 osób zmarło w Europie z powodu błędów medycznych. Aż 30% z nich wynika z błędów w komunikacji. Tymczasem AI może już ułatwiać dostęp do aktualnych zbiorów dowodów klinicznych i badań naukowych poprzez podsumowania najważniejszych informacji z elektronicznej dokumentacji medycznej, co w efekcie może znacznie poprawić jakość diagnozy i wyboru ścieżki terapeutycznej.

AI uwolni lekarzy od biurokracji

Ocenia się, że nawet 36% działań w opiece zdrowotnej można zautomatyzować za pomocą AI. Oznaczałoby to wzrost produktywności o 1/3, czyli możliwość przyjęcia o 1/3 więcej pacjentów. Pomogłoby to zredukować skutki prognozowanego do 2030 roku deficytu ok. 3,5 mln pracowników służby zdrowia w krajach OECD. Do tego, dzięki integracji danych na temat pacjenta, można wprowadzić szczelniejsze mechanizmy profilaktyki, zapobiegając ekonomicznym skutkom chorób. Chodzi dokładnie o utrzymanie lub zwiększanie produktywności, od której zależą wskaźniki wzrostu gospodarczego i dobrobyt społeczny.

Wśród nieklinicznych zastosowań AI w ochronie zdrowia wymienia się m.in. walkę z cyberprzestępcami. Według prognoz, cyberataki na systemy opieki zdrowotnej będą odpowiedzialne do 2025 roku za straty finansowe w wysokości do 10,5 bln USD. AI jest w stanie znacznie szybciej wykrywać zagrożenia cybernetyczne oraz słabości w infrastrukturze IT, aby zapobiegać skutecznym atakom hakerów, a do tego po niskich kosztach.

AI przyczyni się do postępów w nauce

Kolejnym obiecującym zastosowaniem AI jest jej wykorzystanie do analiz wiedzy z baz danych, które dotąd były niedostępne ze względu m.in. na brak interoperacyjności. Obecnie jedynie 3% zasobów danych dotyczących zdrowia jest wykorzystywanych do wspomagania podejmowania decyzji klinicznych. 97% informacji jest zamkniętych w silosach i marnuje się, a mogłyby dostarczyć cennych wskazówek do leczenia pacjentów.

Dotyczy to także badań naukowych nad krytycznymi innowacjami – to właśnie AI została wykorzystana do wykrywania wczesnych objawów COVID-19 i przyspieszyła prace nad szczepionkami, które uratowały życie milionów ludzi. Dzięki możliwości analizy danych, AI może pomóc opracować nowe szczepionki na raka i innowacyjne metody leczenia rzadkich chorób oraz poprawić bezpieczeństwa pacjentów i efektywność systemów opieki zdrowotnej. Naukowcy mają nadzieję na to, że leczenie będzie spersonalizowane, a więc pozwalające osiągać lepsze wyniki oraz obciążone mniejszymi skutkami ubocznymi.

Bez AI ochrona zdrowia nie podoła nowym wyzwaniom

Autorzy raportu OECD podkreślają jednak, że osiągnięcie tych korzyści wymaga mocniejszej współpracy międzynarodowej, dzielenia się danymi i stworzenia standardów opracowywania precyzyjnych i zaufanych rozwiązań AI. Trzeba zwiększyć ilość badań nad AI w ochronie zdrowia, aby uniknąć szkodliwej stronniczości algorytmów oraz poprawić jakość danych zbieranych w EDM, które decydują o jakości rozwiązań AI.

OECD wychodzi z założenia, że niestosowanie AI także wiąże się z ryzykiem – oznaczałoby bowiem rezygnację z ulepszeń w systemie zdrowia i potencjalnych postępów naukowych. Trzeba też szczerze przyznać, że nawet przy najlepszym sterowaniu rozwojem AI, minimalizacja do zera zagrożeń ze strony tej nowy technologii nigdy nie będzie możliwa. Nawet najdoskonalsza AI dla medycyny może generować niskiej jakości wiedzę albo podejmować błędne decyzje.

Raport zwraca jeszcze uwagę na jeden element: nadal większość pracowników ochrony zdrowia nie posiada umiejętności korzystania z nowych technologii i nie jest nawet przygotowywanych do pracy z AI. Tymczasem jej zastosowanie w medycynie będzie szybko rosło. Według raportu, do 2030 roku rynek AI w ochronie zdrowia powiększy się 16-krotnie osiągając wartość 188 mld USD.

Czytaj także: Katarzyna Kolasa: “Bez AI system zdrowia zbankrutuje“