Co po e-recepcie i EDM? E-stetoskop oraz mini-laboratoria

Stosowane od lat narzędzia zastępują ich cyfrowe, inteligentne odpowiedniki, mobilne i do tego pozwalające przekazywać dane do elektronicznej kartoteki medycznej. Do praktyki klinicznej wchodzą też zupełnie nowe rozwiązania pozwalające lekarzom dokładniej badać pacjenta i planować leczenie zgodnie z najlepszymi praktykami.

Pożegnanie symbolu medycyny poprzedniego wieku

W ostatnim stuleciu dokonał się olbrzymi postęp w technologiach medycznych. Lekarze otrzymali nowe możliwości diagnozowania i leczenia pacjentów. Symbolem tej rewolucji był stetoskop wynaleziony w 1816 roku przez Rene Laennec’a. Na początku była to prosta rurka do osłuchiwania pacjenta, która później przerodziła się w najbardziej rozpoznawalny atrybut lekarza – przewieszony na szyi stetoskop.

Ponad 200 lat później stetoskop zyskuje nowego, cyfrowego następcę. Przykładem jest Eko Core, elektroniczny stetoskop certyfikowany przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) oraz posiadający europejski znak CE, czyli będący urządzeniem medycznym. Umożliwia on śledzenie i rejestrowanie dźwięków serca oraz płuc. Redukuje zbędne szumy oraz wzmacnia sygnał aż do 40 razy. Bezprzewodowo łączy się ze smartfonem i przekazuje wyniki oraz nagrania bezpośrednio do aplikacji mobilnej. Te lekarz może przesłać do elektronicznej dokumentacji medycznej lub skonsultować z innymi specjalistami. Eko Core posiada też tryb manualny stosowany w prostych badaniach. Urządzenie jest masywniejsze od analogowego poprzednika, ale to cena większej funkcjonalności. Co ciekawe, dostępna jest dodatkowa nakładką pozwalającą zamienić stetoskop w podręczne urządzenie do przeprowadzenia EKG serca. Niewielkich rozmiarów pudełko może być równie dobrze stosowane samodzielnie przez pacjenta podczas wizyt telemedycznych. W tym segmencie warto wspomnieć o KardiaMobile od AliveCor – mała „płytka” pełniąca rolę 6-kanałowego EKG do zdalnego przeprowadzania badań pacjenta. Wystarczy przyłożyć do niej palce i przytrzymać przez 30 sekund, aby otrzymać nie tylko odczyt wyników pomiaru, ale także ich interpretację.

Cyfrowe wersje urządzeń medycznych: badania szybko i na miejscu

Do najczęściej wykonywanych przez lekarza badań należy ciśnienie krwi oraz temperatura ciała. W czasie pandemii COVID-19 w wielu placówkach ochrony zdrowia obsługa recepcji – przy pomocy termometru elektronicznego – sprawdza, czy pacjent ma gorączkę. Bezdotykowe termometry są higieniczniejsze, a wynik dostępny jest praktycznie natychmiast. Termometry rtęciowe szybko zostały wyparte, a ceny ich elektronicznych odpowiedników mocno spadły, zwiększając ich dostępność nawet w domowych apteczkach.

Taki sam postęp następuje w przypadku pomiaru ciśnienia krwi. Analogowe wskazówki zastąpiły cyfrowe ekrany, nadal jednak zarówno lekarze jak i pacjenci w domu są zmuszeni korzystać z napełnianego powietrzem rękawa nakładanego na przedramię. Żadne inne badanie nie upowszechniło się w ostatnich latach jak właśnie badanie ciśnienia krwi. A jeszcze 10 lat temu wykonywane było wyłącznie przez lekarza lub pielęgniarkę. To zapewne kwestia kilku lat, gdy pacjentowi będzie można wykonać ciśnienie krwi, EKG i zmierzyć szereg parametrów zdrowia zakładając inteligentny zegarek albo zapraszając go do kabiny posiadającej jeszcze większe możliwości diagnostyczne. Wystarczy przyjrzeć się rozwojowi inteligentnych zegarków oferujących coraz więcej funkcji medycznych, w tym badanie EKG, wykrywanie migotania przedsionków czy arytmii serca, pomiar saturacji krwi tlenem. Według ostatnich doniesień, Samsung i Apple zapowiadają wprowadzenie oczekiwanej przez wielu pacjentów na całym świecie opcji pomiaru poziomu glukozy we krwi.

Niektóre analizy wykonywane dotychczas przez laboratoria można obecnie przeprowadzić na miejscu w gabinecie lekarskim. Przykładem jest badanie podstawowych parametrów krwi. Tutaj warto wspomnieć o Siemens Healthineers epoc NXS Host, który oferuje pomiar 14 parametrów krwi. Mieszczące się w dłoni urządzenie składa się z niewielkiej stacji badawczej i smartfona z systemem Android, który obsługuje proces odczytu i przesyłania danych. Badanie krwi z pomocą epoc NXS Host wymaga pobrania jedynie 92 mililitrów krwi, a analiza trwa krócej niż minutę.

Pandemia COVID-19 spowodowała, że wiele gabinetów lekarskich zaczęło oferować szybkie testy na koronawirusa. Wynik molekularnego testu wykonanego urządzeniem Abbott ID Now jest dostępny po 5 minutach (negatywny po 13 minutach). Urządzenie ma formę pudełka o wymiarach 20x19x14 cm więc zmieści się nawet w najmniejszym pomieszczeniu. Firma oferuje też wersje do wykrywania m.in. wirusów grypy, wirusa RSV będącego główną przyczyną chorób układu oddechowego u dzieci oraz paciorkowca (Strep A) wywołującego m.in. ból gardła. W ten sposób lekarz może błyskawicznie ustalić przyczynę choroby i rozpocząć leczenie, unikając zbędnego ordynowania antybiotyków.

Z rynku znikają też tradycyjne otoskopy, a ich miejsce zajmują cyfrowe urządzenia z wysokiej rozdzielczości kamerą, możliwością analizy obrazu na dużym ekranie monitora i zapisu nagrania wideo (np. Firefly czy WiscMed). Cyfrowe otoskopy, stetoskopy i nakładki do badań EKG mają jeszcze jedną zaletę. Dołączone do nich systemy sztucznej inteligencji mogą samodzielnie wykrywać nawet najbardziej subtelne anomalie, często niewidzialne dla oka i niesłyszalne dla ucha ludzkiego, poprawiając precyzję diagnozy.

I na koniec jeszcze jedna nowość ostatnich lat, czyli mobilne urządzenia USG. Zamiast stacji badawczej ustawionej przy łóżku pacjenta – małych rozmiarów trzon ultrasonografu podłączony do smartfona albo tabletu. Oprócz najwyższej jakości obrazu, lekarz zyskuje wiele innych korzyści: zapis obrazu i udostępnienie go innym lekarzom do oceny, bezpieczna wymiana danych, pełna mobilność umożliwiająca przeprowadzenie badania i zapis wyniku podczas wizyt domowych. Do liderów tego segmentu należy Philips z urządzeniem Lumify.

W profilaktyce, diagnozie i leczeniu kluczową rolę odgrywają dane medyczne. Cyfrowe urządzenia diagnostyczne pozwalają uchwycić wszystkie dane z badania, nie marnując informacji, które mogą okazać się cenne. Ich ilość nie jest już problemem odkąd systemy sztucznej inteligencji są w stanie analizować duże zbiory danych, wykrywając trendy oraz odchylenia od norm. Co więcej, cyfrowe urządzenia diagnostyczne uwalniają lekarza od manualnego wprowadzania danych do elektronicznej kartoteki medycznej. Czy w gabinecie lekarskim przyszłości znajdzie się tylko lekarz, komputer lub tablet i jedno urządzenie, które wykona wszystkie niezbędne badania? Wszystko wskazuje na to, że inne elementy wyposażenia technicznego będą zbędne.

Więcej nowości naukowych w ochronie zdrowia? Polub nasz profil na Facebooku >