Co nowego w polityce zdrowotnej? Ustawy i finanse

Obcięcie możliwości testowania, w tym w aptekach czy karetkach, likwidacja dodatków COVID-owych za pracę z chorymi, a także dodatków dla placówek na zakup środków ochrony osobistej to efekt działań rządu mających nas przekonać, że pandemia się skończyła.

Wraz z tymi zmianami drastycznie spadła liczba wykonywanych testów, a co za tym idzie również wykrywanych przypadków. A to z kolei rząd wykorzystał ponownie mówiąc, że skoro przypadków jest jeszcze mniej, to likwiduje kolejne COVID-owe rozwiązania.

Uwaga przekierowana została na pomoc Ukrainie i uchodźcom oraz to, czego MZ nie mogło uniknąć, czyli dyskusję o pensjach. Ukazał się wreszcie projekt ustawy dotyczącej wzrostu minimalnych wynagrodzeń od 1 lipca. Nowe stawki są kontestowane przez większość izb i związków medyków oraz pracowników personelu pomocniczego, ale mają poparcie związków reprezentatywnych z Rady Dialogu Społecznego.

W kwestii innych ważnych ustaw – zarówno tych zapowiadanych jak i uchwalonych, ale wdrażanych stopniowo – trudno mówić o spektakularnych sukcesach. W zamrażarce jest m.in. projekt ustawy o jakości, który czeka na swój czas od przynajmniej kilkunastu lat, ale wiadomo, że kluczowe rozwiązania blokuje Zbigniew Ziobro. Ustawa miała wprowadzić system no fault, by zgłaszano pomyłki, błędy, problemy i szukano ich rozwiązania, nie obawiając się spraw sadowych. Ale zamiast tego dla medyków resort sprawiedliwości przyszykował coś zupełnie innego, czyli kolejne zaostrzenia prawa i dodatkową instytucję do ścigania błędów medycznych. Pogodzić tych dwóch kierunków działań się nie da.

Finanse

NFZ ma już znowelizowany tegoroczny plan finansowy, a dzięki temu o 9 mld zł więcej, przede wszystkim w efekcie zmian składek na ZUS związanych z Polskim Ładem. Polski Ład jednak, jak wiemy, w dużej mierze ma iść do kosza. Rząd już to zapowiedział, ale jakie przepisy faktycznie przyjmie parlament i kiedy, a co gorsza, ile jeszcze razy je znowelizuje, tego nie wie nikt.

Przy okazji ogłoszono, że szpitale dostaną o 4,5 proc. więcej środków. Ale jak zwykle bywa przy tego typu zapowiedziach powinny być gwiazdki i wyjaśnienia małym drukiem. A w nich, że część z tej wyższej stawki wypłacano już w zeszłym roku, więc to nie bardzo nowe pieniądze; oraz to, że właśnie odebrano dodatkowe 3 proc. do faktur wystawianych funduszowi – nie będzie już osobnego finansowania środków ochrony osobistej. Gdyby na to jeszcze nałożyć koszty wzrostu choćby energii, zamiast wzrostu mielibyśmy zdecydowanie spadek finansowania dla większości placówek.

Co planuje nowy Dyrektor Centrum e-Zdrowia? Czytaj wywiad z Pawłem Kikosickim >

Pracownicy sektora ochrony zdrowia

Jeśli chodzi o medyków, warto odnotować wspomniany projekt dotyczący płac, którego realizacja ma kosztować 7 mld zł, ale także opornie idące ułatwienia dla zatrudniania pracowników z Ukrainy. Jednym z rozwiązań jest zatrudnianie w prostej formule lekarzy, ratowników czy pielęgniarek jako opiekunów medycznych.

Leki i wyroby medyczne

Darmowe szczepienia na grypę dla wszystkich okazały się akcją jednorazową i MZ poinformowało już, że kontynuowane nie będą. Za darmo lub taniej niż w standardowej cenie będą szczepić się tylko osoby uwzględnione na liście refundacyjnej, np. kobiety w ciąży i seniorzy. Własne programy mogą nadal realizować samorządy.

To, co w refundacji ważne, to też fakt, że pieniędzy jest niewiele i nie wiadomo czy nowe leki będą trafiać na listę w kolejnych miesiącach. Na majowej liście mają być jeszcze nowości m.in. w onkologii, ale co dalej, tego nie wie nikt.

Jeśli zaś chodzi o wyroby medyczne, to parlament jest już bliski finiszu prac nad nową ustawą. Była już ona w Sejmie, w Senacie, a pod koniec marca znów trafiła do Sejmu, wraz z senackimi poprawkami. Reguluje ona szereg kwestii, wdraża m.in. unijne przepisy, które powinniśmy zacząć stosować prawie rok temu, ale nie bardzo przystają do obecnej ustawy o wyrobach medycznych z 2010 r.

Firmy bały się m.in. nowych zapisów o karach. A na pracowników medycznych spadać miały nowe szerokie obowiązki dotyczące sprawozdawczości posiadanych w placówce i wykorzystywanych wyrobów i ich kodów. – Bardzo wiele elementów tej ustawy poprawiliśmy jeszcze po etapie prac rządowych. Większość trudnych kwestii doprecyzowaliśmy, tak jak pani senator mówiła, jeśli chodzi o reklamę, jeśli chodzi o kody UDI. Bardzo mocne zmiany nastąpiły w zakresie wysokości kar i zasad nakładania kar na przedsiębiorców. Zostało jeszcze uzgodnione, że badań czwartej fazy, gdzie wyrób jest już wprowadzony do obrotu, nie trzeba ubezpieczać. I to są główne elementy ustawy – mówił w Senacie wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski.

Rozpoczęła się realizacja programu pilotażowego przeglądów lekowych w aptekach. Uczestniczy w nim jednak tylko 75 placówek z całej Polski. Jeśli efekty pilotażu będą dobre, przegląd może się znaleźć w koszyku gwarantowanych świadczeń finansowanych z NFZ. Na razie farmaceuci przez kilka miesięcy będą oferować usługę wybranej grupie pacjentów z polipragmazją (wielolekowością). W ramach pilotażu przewidziane są trzy kontakty farmaceuty z pacjentem, których efektem ma być opracowanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej oraz planu rozwiązania wszystkich wykrytych rzeczywistych lub potencjalnych problemów związanych ze stosowaniem leków. Pacjent, podczas konsultacji farmaceutycznej, otrzyma również informacje dotyczące profilaktyki zdrowotnej.

Jak chronić się przed cyberatakami? Pobierz nowy, bezpłatny raport >

Ciekawostki

Ileż to zdjęć oglądaliśmy ze szpitalnymi posiłkami. Teraz ministerstwo postanowiło zająć się sprawą. Co ciekawe, opinie w ciągu wielu lat były podzielone, czy szpital powinien karmić dobrze. Mniej lub bardziej oficjalnie wspominano, że złe jedzenie mobilizuje do szybszego powrotu do domu, a szpital to nie hotel. Były nawet pomysły, żeby za posiłki pacjent płacił, bo w końcu w domu też musi kupować jedzenie.

Ale pojawił się oficjalny projekt, który zagwarantować ma, że jedzenie będzie lepsze, zamiast białego chleba – pełnoziarniste pieczywo czy razowy makaron, trzy razy na 10 dni ryba. Ba, wspomniano nawet o orzechach i innych dodatkach. Każdy pacjent ma mieć oceniane zapotrzebowanie na kalorie, rodzaj diety, a posiłki powinny uwzględniać m.in. wymogi religijne czy kulturowe. To na pewno krok w dobrym kierunku, ale w projekcie nie ma nic o zatrudnieniu dodatkowych dietetyków ani dodatkowych środkach dla placówek na zakup produktów. Wszystko jak zwykle bezkosztowo. Stąd wątpliwość, czy zmiany nie pozostaną na papierze.

Raporty

Najwyższa Izba Kontroli przyjrzała się oddziałom anestezjologii i intensywnej terapii oraz blokom operacyjnym na Podkarpaciu. Z raportu wynika m.in., że placówkom brakuje aparatury medycznej, łóżek i lekarzy. Ci ostatni pracują często więcej niż wskazywałby zdrowy rozsądek i względy bezpieczeństwa – nawet przez kilkanaście dni bez przerwy. Rekordzista dyżurował nieprzerwanie 288 godzin, na przemian pełniąc dyżur na SOR, oddziale anestezjologii i intensywnej terapii oraz w karetce reanimacyjnej.

Najnowsze badania przeprowadzone przez CE Delft, na zlecenie Europejskiej Koalicji na rzecz Zdrowia Publicznego (EPHA) pokazało, że na leczenie chorób wywołanych złą jakością powietrza wydajemy w Polsce najwięcej w Europie. Tylko w 2018 r., a był to ostatni rok, dla którego dostępne są pełne informacje, Polska wydała 15,4 mld zł na walkę ze zdrowotnymi kosztami zanieczyszczeń powietrza. Analizując zanieczyszczenie powietrza, które wdychamy, każdy kocioł/piec węglowy przyczynił się do zwiększenia całkowitych kosztów zdrowotnych w Polsce o 4 919 zł, w porównaniu z kwotą 580 zł w przypadku niektórych kotłów na drewno, 56 zł w przypadku gruntowych pomp ciepła i brakiem kosztów w przypadku kolektorów słonecznych.

Więcej nowości z rynku ochrony zdrowia i farmacji? Czytaj czasopismo OSOZ Polska >

Kadry

Za nami wybory szefów okręgowych izb lekarskich – część szefów zatrzymało stanowiska, w części okręgów weszły nowe osoby, w tym związane wcześniej z Porozumieniem Rezydentów. Ciekawe bardzo czy i jak zmieni to układ sił w izbie i jak odbije się na wyborach Prezesa Naczelnej Izby Lekarskiej. O wyborach myślą też już inne samorządy. Na początku roku miały spotkanie z prawnikami dotyczące potencjalnego przełożenia swoich zgromadzeń w związku z pandemią, ale skoro rząd pandemię odwołał, to wybory raczej powinny odbyć się w czasie. Teraz nawet gdybyśmy mieli kolejną falę zachorowań, przy obecnych rozwiązaniach prawnych mogłaby być słabo widoczna.