Europejskie Forum Zdrowia 2022: kryzysy i rewolucja danych

O tym jak systemy zdrowia mogą poradzić sobie z obecnymi zawirowaniami społeczno-gospodarcznymi, także sięgając do digitalizacji, dyskutowano podczas 25. Europejskiego Forum Zdrowia (26-29 września, Bad Gastein, Austria).

3 priorytety zdrowotne dla Europy

Można odnieść wrażenie, że Europa wpada z jednego kryzysu w drugi: pandemia COVID-19, rosyjska inwazja na Ukrainę, kryzys humanitarny i uchodźczy, wstrząs gospodarczy i rosnąca inflacja spowodowane gwałtownie rosnącymi cenami energii, żywności i paliw; zmiany klimatyczne, które już teraz odbijają się na zdrowiu, oraz rosnący niedobór kadr medycznych. Z tak napiętą sytuacją nie mieliśmy do czynienia od dawna.

Hans Kluge, Dyrektor Generalny Światowej Organizacji Zdrowia na Europę, zwrócił uwagę na potrzebę wzmocnienia mandatu WHO i skuteczności działania organizacji. W tym celu stworzona zostanie – we współpracy z Europejskim Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (European Centre for Disease Prevention and Control) – Europejska sieć kontroli chorób. Ma ona m.in. lepiej wykorzystać zbierane dane do szybkiego reagowania na zagrożenia zdrowotne.

Dyrektor WHO na Europę wymienił trzy priorytety dla systemów ochrony zdrowia.

Na pierwszym miejscu wskazał wzmocnienie podstawowej ochrony zdrowia również poprzez digitalizację. Hans Kluge wskazał, że najbardziej optymalnym modelem jest podejście hybrydowe, w ramach którego cześć usług realizowanych jest cyfrowo (zdalnie), a część albo w placówkach ochrony zdrowia, albo przez mobilne zespoły opieki.

Drugim priorytetem jest inwestowanie w zasoby kadrowe ochrony zdrowia, bo już w całej Europie brakuje lekarzy i pielęgniarek, a sytuacja ta będzie się tylko zaostrzać. Po trzecie, trzeba wzmocnić mandat nauki i badań w ochronie zdrowia. Podczas pandemii doświadczyliśmy fali fake newsów i podważania faktów naukowych, a nawet agresji w kierunku naukowców. Fake newsy to ogromne zagrożenia dla pacjentów, bo mogą prowadzić do błędnych indywidualnych decyzji w zakresie zdrowia, także takich mających skutki społeczne (unikanie szczepień).

Dane zrewolucjonizują systemy zdrowia

Stella Kyriakides, Europejska Komisarz UE ds. Zdrowia podkreśliła, że dziś już chyba nikt nie ma wątpliwości, że zdrowie powinno być priorytetem w Europie. Mówiła także o stworzeniu nowego europejskiego organu odpowiedzialnego na koordynację działań pomiędzy krajami członkowskimi UE w sytuacjach kryzysowych w ochronie zdrowia (HERA – Health Emergency Preparedness and Response Authority). Jego powołanie ma na celu uniknięcie błędów popełnionych podczas pandemii COVID-19.

W swoim wystąpieniu inaurugującym Forum, Stella Kyriakides podkreślała znaczenie budowania odpornych na kryzysy systemów zdrowia, a także wzmocnienia tzw. Europejskiej Unii Zdrowia. Wśród najważniejszych inicjatyw wspomniała Europejską Przestrzeń Danych Zdrowotnych (European Health Data Space), która zrewolucjonizuje sposób podejścia do ochrony zdrowia. Przypomnijmy, że w maju br. Komisja Europejska przedstawiła założenia nowego projektu, którego celem jest wprowadzenie ułatwień w zakresie wymiany i przestwarzania danych zdrowotnych. W efekcie dane mają być łatwiej dostępne do np. celów naukowych.

Elastyczne struktury dzięki cyfryzacji

Viktor Liashko, Minister Zdrowia Ukrainy, wspomniał o ogromnym wyzwaniu, z jakimi mierzy się ukraińska ochrona zdrowia. To z jednej strony zniszczenia krytycznej infrastruktyry szpitalnej i priorytet ratowania życia ofiar wojny, z drugiej – konieczność kontrynuacji bieżącej opieki dla pacjentów.

Liashko zwrócił uwagę na solidarny aspekt zdrowia: żadnej kraj nie jest bezpieczny dopóki wszystkie kraje nie są bezpieczne. Wspomniał także o dużej roli telemedycyny, która pomaga w zachowaniu ciągłości opieki, gdy lokalna infrastruktura jest niedostępna lub gdy pacjenci z dnia na dzień muszą zmienić miejsce zamieszkania.

W takich krycznych sytuacjach okazuje się, jak ważne jest posiadanie elastycznej opieki, w której dane, a nie dokumenty papierowe, podążają za pacjentem i są dostępne w każdym miejscu. Zbyt rzadko myśli się o tak skrajnych wyzwaniach podczas dyskusji na temat cyfryzacji oraz dostępu do danych.

Czytaj także: 76 mln euro na wsparcie innowacji dla 150 polskich firm